Шмат што залежыць ад Дональда Трампа, аўтара гэтага мірнага плана. Расія скарыстаецца любой няўдачай, каб падбухторваць мусульманска-арабскі свет супраць «калектыўнага Захаду».
Перспектыва вызвалення закладнікаў, якіх ХАМАС утрымліваў у жахлівых умовах два гады, безумоўна абнадзейвае. Гэтыя людзі не нясуць адказнасці за вядзенне Ізраілем вайны, яны з'яўляюцца ахвярамі тэрарыстычнага акту. Аднак ізраільская прапаганда выкарыстала іх, каб пераканаць свет у тым, што інфармацыя пра катастрафічнае становішча жыхароў Газы ствараецца антысемітамі, якія ігнаруюць лёс выкрадзеных 7 кастрычніка 2023 года. Як быццам пакуты адных апраўдваюць выпрабаванні іншых.
Палестынцы безумоўна таксама задаволены канцом гэтай трагедыі
Палестынцы безумоўна таксама задаволены канцом гэтай трагедыі, незалежна ад таго, ці складзе ХАМАС зброю, ці з'явяцца перспектывы рашэння аб стварэнні дзвюх дзяржаў. Жыхарам сектара Газа павінна быць гарантавана права на бяспечнае і годнае жыццё, а спробы Ізраіля каланізаваць гэтую тэрыторыю павінны быць спынены раз і назаўжды. Безумоўна.
Не зусім зразумела, што пераканала ХАМАС у тым, што Ізраіль не выйдзе з пагаднення адразу пасля вяртання закладнікаў дадому. Аднак магчыма, што абодва бакі спрабуюць падмануць адзін аднаго.
Ізраіль не хоча спыняць вайну
Ізраіль не хоча спыняць вайну, а партнёры Нетаньяху па кааліцыі — Ітамар Бен-Гвір і Бецалель Смотрыч — ужо адкрыта заяўляюць, што ваенныя дзеянні павінны працягвацца да поўнага знішчэння ХАМАС. Нетаньяху таксама не бачыць асаблівай карысці ў спыненні на гэтым этапе, бо, паводле апошніх апытанняў, ён прайграе выбары, да якіх застаўся ўсяго год. Прэм'ер-міністр Ізраіля прыняў пагадненне, таму што Трамп прымусіў яго да гэтага. Таксама відавочна, што ХАМАС не мае намеру знікаць. Наадварот, ён захоча працягваць дзейнічаць пад іншай назвай і хаваць сваю зброю, каб яе можна было зноў выкарыстаць пазней.
Хто будзе кантраляваць раззбраенне ХАМАС
У плане Трампа не ўдакладняецца, хто будзе кантраляваць раззбраенне ХАМАС. Наўрад ці гэта будуць ізраільскія войскі, бо яны павінны цалкам вывесці свае войскі з сектара Газа. Гэта таксама не будуць службы, падпарадкаваныя Палестынскай адміністрацыі, бо яна была выключана з якой-небудзь ролі, пакуль не пройдзе рэформа.
У плане Трампа згадваюцца «міжнародныя сілы», але гэта выклікае сумневы ў ХАМАС. Таму цяжка ўявіць сабе еўрапейскія краіны, зацікаўленыя ў адпраўцы туды вайсковых ці паліцэйскіх сіл. Калі б гэта была маніторынгавая місія, раззбраенне ХАМАС залежала б ад яго добрай волі, як гэта было ў выпадку з «Хезбалой».
UNIFIL не раззброілі гэтай ліванскай арганізацыі, бо ў яе не было мандата на прымяненне сілы, і таму «Хезбала» не раззброілася. І абодва бакі, Ізраіль і «Хезбала», падсілкоўвалі негатыўны наратыў супраць «Блакітных шлемаў». Калі б міжнародныя сілы ў Газе ўжылі сілу, яны былі б уцягнуты ў вайну, якая не іх, змагаючыся з ХАМАС у інтарэсах Ізраіля. Не думаю, што, напрыклад, польскія салдаты марылі б пра такое.
Расія няспынна падбухторвае арабскі і мусульманскі свет супраць «калектыўнага Захаду»
Расія даўно вядзе шырокамаштабную кампанію па падбухторванні да так званага «калектыўнага Захаду» ў арабскім і мусульманскім свеце. У наратывах, якія распаўсюджваюць прарасійскія СМІ, Захад (у тым ліку, вядома, Польшча) вінаваты ва ўсіх пакутах палестынцаў.
Напрыклад, Іранскі прафесар Махамад Марандзі вельмі актыўны ў сацыяльных сетках. Нягледзячы на адукацыю ў англійскай літаратуры, ён стаў прыхільнікам Расіі і Пуціна. Ён штодня публікуе па-англійску паведамленні пра галодных і забітых палестынскіх дзяцей, абвінавачваючы «калектыўны Захад» ва ўдзеле ў палестынскім генацыдзе. І нават не згадвае ахвяр нападу Пуціна на Украіну.
Расія не далучыцца да міжнародных сіл у Газе, гэтак жа, як яна не ўдзельнічае ў UNIFIL у Ліване. У сваёй прапагандзе, накіраванай супраць арабскага свету, яна будзе намякаць, што Захад выключыў яе. Але на самой справе яна не хоча рызыкаваць канфліктам ні з Ізраілем, ні з ХАМАС. Аднак Расія, безумоўна, зацікаўлена ў тым, каб «калектыўны Захад» уступіў у барацьбу з ХАМАС. Гэта дало б новае пажыва для антызаходняй прапаганды.
Шмат што залежыць ад пазіцыі Трампа
Аднак, калі план Трампа будзе паспяхова рэалізаваны і будзе дасягнуты трывалы мір, заснаваны на рашэнні аб стварэнні дзвюх дзяржаў і пашырэнні Абрагамскіх пагадненняў, увага ўсяго свету зноў будзе сканцэнтравана на расійскім імперыялізме і яго злачынствах. Рашэнне аб стварэнні дзвюх дзяржаў азначае мірнае суіснаванне паміж Палесцінай і Ізраілем, а Абрагамскія пагадненні азначаюць нармалізацыю адносін Ізраіля з усім арабскім светам.
Каб гэта стала магчымым, неабходна добрая воля многіх краін, якой пакуль няма. Аднак, магчыма, міжнародныя сілы ў Газе, якія павінны будуць раззброіць ХАМАС, будуць складацца з турэцкіх і арабскіх войскаў. Гэта добрае рашэнне, але Ізраілю можа быць цяжка яго прыняць.
Шмат што залежыць ад пазіцыі Трампа. Ці будзе ён дастаткова рашучы, каб прынесці мір? Нобелеўская прэмія міру сёлета прайшла міма амерыканскага прэзідэнта, хоць ён вельмі хацеў яе атрымаць. Аднак ён можа атрымаць яе ў наступным годзе.
Аўтар: Вітольд Рэпетовіч