«Акт аднаўлення гістарычнай справядлівасці», – так беларускі дыктатар ацэньвае савецкую агрэсію супраць Польшчы ў 1939 годзе

З 2021 года 17 верасня ў Беларусі адзначаецца Дзень народнага адзінства, якое грунтуецца на антыпольскай прапагандзе.

Аляксандр Лукашэнка

Drop of Light/shutterstock

17 верасня 1939 года міністр замежных спраў СССР Вячаслаў Молатаў перадаў ноту польскаму паслу ў Маскве Вацлаву Гжыбоўскаму, у якой паведаміў пра ўваход Чырвонай Арміі ў Польшчу. Савецкі дыпламат пераконваў тады, што «польская дзяржава і яе ўрад фактычна спынілі сваё існаванне», нагадвае Rzeczpospolita.

У выніку Савецкі Саюз акупаваў амаль палову тагачаснай тэрыторыі Польшчы і пачаў масавыя рэпрэсіі і дэпартацыі соцень тысяч палякаў у Сібір, Казахстан і Цэнтральную Азію. Больш за 21 000 польскіх афіцэраў, супрацоўнікаў Корпусу аховы памежжа, паліцыянтаў і мірных жыхароў былі забітыя супрацоўнікамі НКУС у рамках Катынскай разні.

Тагачасны ўрад у Маскве тлумачыў агрэсію супраць Польшчы неабходнасцю «абараняць украінскае і беларускае насельніцтва». Аляксандр Лукашэнка старанна працягвае гэты наратыў і перадае яго будучым пакаленням.

Аляксандр Лукашэнка адзначае гадавіну савецкай агрэсіі супраць Польшчы. Новае «свята» ў Беларусі адзначаецца з 2021 года.

«З пункту гледжання мінулых дзесяцігоддзяў 17 верасня 1939 года, калі была сцёрта штучная, ганебная мяжа паміж Заходняй і Усходняй Беларуссю, успрымаецца як акт аднаўлення гістарычнай справядлівасці. Менавіта так гэта і было. І як адзін з паваротных момантаў у гісторыі беларускага дзяржаўнасці, які трывала звязаў эпохі і пакаленні нябачнай ніткай», – заявіў Аляксандр Лукашэнка ў аўторак падчас уручэння дзяржаўных узнагарод з нагоды Дня народнага адзінства, які адзначаецца ў Беларусі 17 верасня.

У сераду ў многіх гарадах Беларусі, ад Гродна, які мяжуе з Польшчай, да Магілёва, які мяжуе з Расіяй, пройдуць мерапрыемствы, прысвечаныя «вызваленню ад польскай акупацыі» ў 1939 годзе.

У Нацыянальнай бібліятэцы ў Мінску арганізавана выстава фатаграфій і ўспамінаў пад назвай «Адзіная Беларусь. Свяшчэнная гісторыя». У некалькіх гарадах запланаваны велапрабегі, а ў Гродне гарадскія ўлады запрашаюць жыхароў на дэманстрацыю і канцэрт. Ва ўсіх беларускіх школах пройдзе спецыяльны ўрок, прысвечаны «нацыянальнаму святу». «Мэта – прывіць вучням поўную павагу да мінулага Беларусі», – чытаем на ўрадавым сайце.

Галоўныя прапагандысты Аляксандра Лукашэнкі таксама не спяць

Дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі ў Мінску Вадзім Гігін, які знаходзіцца пад заходнімі санкцыямі і часта каментуе розныя падзеі ў рэжымных СМІ, у панядзелак вёў вяшчанне з Бярозы-Картузскай (у 2022 годзе там улады стварылі музейную экспазіцыю) і ініцыяваў стварэнне там мемарыяла – «агульнабеларускага месца памяці ахвяр польскай акупацыі». Чыноўнікі ўсклалі туды кветкі, а таксама запрасілі моладзь з бліжэйшых школ.
«Беларусаў кідалі ў турмы і канцэнтрацыйныя лагеры», – цытуе словы Гігіна ўрадавае інфармацыйнае агенцтва «Белта». Прапагандыст рэжыму набраў абароты і заявіў, што ў Польскай рэспубліцы «такі падыход выкарыстоўваўся і ў дачыненні да габрэяў».

Анджэй Пачобут не баяўся называць рэчы сваімі імёнамі

Нават у часы Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі камуністы не праводзілі дзяржаўных урачыстасцей у памяць пра падзеі 17 верасня 1939 года. Хоць савецкая прапагандысцкая інтэрпрэтацыя гісторыі працягвалася, але нацыянальнага свята не было.

Лукашэнка зрабіў гэта ў 2021 годзе, дадаўшы ў каляндар беларускіх святаў «Дзень нацыянальнага адзінства».
«Для нас гэта жудасная навіна і вельмі балючая, бо гэты дзень сімвалізуе паразу і прыніжэнне. Да Польшчы, якая ў апошнія гады спрабавала весці дыялог з Мінскам, цяпер ставяцца з пагардай», – заявіў у лютым 2021 года ў інтэрв'ю газеце Rzeczpospolita польскі журналіст, актывіст непрызнанага ўладамі ў Мінску Саюза палякаў у Беларусі Анджэй Пачобут.

«Мы прызвычаіліся да негатыўнага стаўлення ўладаў да польскай меншасці; да таго, што яны ўшаноўваюць тых, хто забіваў палякаў», – заявіў Пачобут. Ён таксама дадаў, што ідэя новага нацыянальнага свята ўзнікла ў Мінску на многа раней, але ўлады стрымлівала пацяпленне адносін з Варшавай, якое суправаджалася шматлікімі візітамі польскіх палітыкаў у беларускую сталіцу.

Пачобут не баяўся называць рэчы сваімі імёнамі. Ён таксама ўзгадаў пра іншы бок «абʼяднання Беларусі» – дэпартацыі, рэпрэсіі і забойствы палякаў, якія жылі ва ўсходняй частцы Польскай рэспублікі.
Праз месяц журналіст быў арыштаваны службамі дыктатара. Пракуратура рэжыму, сярод іншага, ацаніла інтэрв’ю Пачобута пра савецкую агрэсію супраць Польшчы 17 верасня 1939 года як «распальванне нацыянальнай варожасці». Ён быў асуджаны на восем гадоў пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі.

Пасланец Сі Цзіньпіна накіроўваецца ў Мінск

У панядзелак міністр замежных спраў Кітая наведаў Варшаву. Цікава, што яго візіт амаль супадае з візітам члена Пастаяннага камітэта Палітбюро Камуністычнай партыі Кітая Лі Сі, які прыбывае ў Беларусь 17 верасня (ён таксама наведае Грэцыю).

Пра гэта ў панядзелак – у дзень візіту міністра замежных спраў Кітая Ван І ў Варшаву – паведаміла кітайскае інфармацыйнае агенцтва «Сіньхуа». Не выключана, што пасланнік Пекіна ў Мінску падыме пытанне польска-беларускіх адносін і закрытай мяжы, што ўплывае на кітайскі экспарт у ЕС. Магчыма, яго прысутнасць у Мінску ў Дзень нацыянальнага адзінства толькі падсілкуе антыпольскую прапаганду, асцерагаецца выданне Rzeczpospolita.

аз