Беларускую драўніну, якая трапіла пад санкцыі, увозяць на тэрыторыю Еўрасаюза праз Польшчу, выкарыстоўваючы падробленыя дакументы, што прадукцыя нібыта накіроўваецца з Казахстана. У польскай мытні кажуць, што не маюць фізічнай магчымасці правяраць сапраўднасць усіх мытных дэкларацый.
Пра гэта гаворыцца ў сумесным расследаванні Беларускага расследавальніцкага цэнтра, праекта ўкраінскай рэдакцыі «Радыё Свабода» «Схемы» і польскага выдання Gazeta Wyborcza пры падтрымцы Кіберпартызан.
Расследавальнікі выявілі, што пасля ўвядзення санкцый у дачыненні да драўніны з Беларусі істотна вырас імпарт у Еўрасаюз драўніны з Казахстана. Так, паводле даных Еўрастата, у 2022 годзе з Казахстана завезлі тавараў з дрэва на 14 мільёнаў еўра, а ў 2023-м гэты паказчык павялічыўся амаль у пяць разоў – да 68 мільёнаў еўра.
Значны рост імпарту драўніны за апошнія два гады з Казахстана адзначылі і ў Польскай гандлёва-прамысловай палаце дрэваапрацоўчай прамысловасці. Гэта можа сведчыць аб абыходзе санкцый з боку Расіі і Беларусі, адказаў прадстаўнік ведамства Пётр Гарстка (Piotr Garstka) на запыт калег з Gazeta Wyborcza. Ён прывёў у прыклад фанеру, якую Казахстан ніколі не вырабляў, але за два гады стаў буйным яе пастаўшчыком.
Журналісты прааналізавалі адзін з кантрактаў паміж казахстанскай фірмай Nurr-electro і польскай PLRBL на пастаўку палісаду з сасны на суму амаль мільён еўра. Кантракт датаваны кастрычнікам 2022 года, пастаўка – пачаткам 2023 года.
«Выявілася, што подпісы і адбіткі пячатак на дакуменце казахстанскай Nurr-electro сфальсіфікаваныя, і, як адзначылі двое незалежных экспертаў па графічным дызайне, накладзеныя на дакументы з дапамогай фотарэдактара.
Акрамя таго, юрыст казахстанскай кампаніі Nurr-electro Арман Туліевіч у каментары журналістам адзначыў, што «не было фінансавых аперацый па такім пагадненні, не тое што тавару», і «ў нас няма такой пячаткі».
Прадстаўнік беларускай кампаніі-перавозчыка «Галларда» прызнаўся, што тавар з Беларусі: «Мы з Казахстана не везлі, мы з Беларусі везлі, нам там загрузілі», – гаворыцца ў матэрыяле.
Пры гэтым адзіны ўладальнік польскай кампаніі-пакупніка PLRBL Алег Яновіч адмовіўся адказваць на пытанні журналістаў.
Расследавальнікі з дапамогай крыніц на рынку высветлілі, што адгрузка драўніны адбывалася са склада беларускага прадпрыемства, уладальнікам якога з'яўляецца Алег Яновіч.
У польскім Міністэрстве замежных спраў у адказе на запыт журналістаў заявілі, што пытанне абыходу санкцый не адносіцца да іх кампетэнцыі. У Мытнай службе Польшчы заявілі, што не маюць фізічнай магчымасці правяраць усе мытныя дэкларацыі.
«З Міністэрства ўнутраных спраў Польшчы паступіў адказ, што па выкладзеных у запыце фактах пачалася праверка, але ад далейшых каментароў ведамства ўстрымалася», – гаворыцца ў матэрыяле.
Паводле investigatebel.org/вх