Абвастраюцца пратэсты фермераў у Польшчы. На 27 лютага запланаваная буйная дэманстрацыя ў Варшаве, а таксама блакады дарогаў па ўсяе Польшчы і памежных пераходаў, між іншым, з Украінай. Усеагульны страйк 9 лютага абвясціў фермерскі Незалежны самакіроўны прафесійны саюз «Салідарнасць». Паводле заяваў, ён павінен працягвацца да 10 сакавіка, хоць пратэстоўцы не выключаюць, што могуць падоўжыць пратэст.
Фермерскія пратэсты праходзяць не толькі ў Польшчы. Іх пачалі французскія і бельгійскія фермеры, да якіх далучыліся таксама італьянцы, іспанцы, грэкі, румыны, а таксама палякі. Пратэстоўцы патрабуюць змякчэння або, у многіх выпадках, адмовы ад еўразвязаўскага «Зялёнага парадку».
«Зялёны парадак» – запушчаны Еўракамісіяй у 2019 годзе - пакет палітычных ініцыятываў, якія накіраваны на тое, каб да 2050 года ЕС дасягнуў кліматычнай нейтральнасці. Пакет уключае ініцыятывы ў такіх сферах, як клімат, навакольнае асяроддзе, энергетыка, транспарт, прамысловасць, устойлівае фінансаванне і сельская гаспадарка.
На думку пратэстуючых фермераў, згаданая палітыка несправядлівая, бо ў найбольшай ступені ўдарае, менавіта па сельскагаспадарчым сектары.
Польскія фермеры, падтрымліваюць патрабаванні сваіх калегаў з-за мяжы, але яны маюць яшчэ адну мэту: абмежаваць імпарт тавараў з Украіны. На заўтра яны запланавалі буйную акцыю пратэсту ў Варшаве:
- 27 лютага мы накіруемся пратэставаць у Варшаву. Далей 6 сакавіка таксама будзем пратэставаць у сталіцы.
Польскія аргарыі ўжо даўжэйшы час звяртаюць увагу, што практычна бескантрольнае перамяшчэнне на тэрыторыю Польшчы ўкраінскай сельскагаспадарчай прадукцыі прыносіць польскаму сектару велізарныя страты. Польскі бок патрабуе ў Еўракамісіі ўвядзення абмежаванняў па гэтай справе.
Міністр сельскай гаспадаркі і развіцця сельскіх раёнаў Чэслаў Сякерскі(Czesław Siekierski) лічыць, што Еўрасаюз павінен кампенсаваць палякам, як мінімум, частку коштаў, выкліканых вайной ва Украіне і прытокам таннай сельскагаспадарчай прадукцыі з гэтай краіны. Менавіта пра гэта падчас сённяшняй сустрэчы міністраў сельскіх гаспадарак членскіх краінаў у Бруселі гаварыў польскі міністр:
- Неабходны новы падыход да справаў звязаных з Украінай. Няма згодны на далейшую лібералізацыю гандлю з Украінай. Украінцам трэба таксама як мага хутчэй прад'явіць патрабаванні ЕС да іх сельскай гаспадаркі. Мы патрабуем неадкладнага распачацця перамоваў з Украінай.
Паводле віцэ-міністра сельскай гаспадаркі Міхала Каладзейчака(Michał Kołodziejczak), адказнасць за цяперашнюю сітуацыю нясе Еўракамісія, якая пасля пачатку расійскай вайны супраць Украіны дала згоду на ўвоз сельскагаспадарчай прадукцыі з Украіны ў Польшчу практычна без ніякіх абмежаванняў і праверак:
- Дзве асноўныя прычыны цяперашняй сітуацыі, гэта памылкі Еўракамісіі ў «Зялёным парадку» і гандлі з Украінай. Аднак трэба таксама ўспомніць пра свінагадоўлю, якая за апошнія гады была амаль цалкам ліквідаваная ў Польшчы. Якая жывёла зараз мае з’есць нашую пшаніцу. Гэтага таксама нельга вырашыць у адну хвіліну.
Справа ў тым, што ў першыя месяцы вайны Польшча стала натуральным, транспартным вузлом для ўкраінскага збожжа, якое не магло пакінуць Украіну праз заблакаваныя расіянамі парты. Аднак хутка аказалася, што значная частка ўкраінскага збожжа, замест праехаць транзітам праз Польшчу, заставалася ў краіне. Гэта пацвердзіла, між іншым, справаздачы Вышэйшай кантрольнай палаты, апублікаваная ў лістападзе 2023 года.
Імпарт істотна запаволіўся ў другой палове 2023 года, як следства ўвядзення эмбарга на сельгаспрадукцыю з Украіны спачатку Еўракамісіяй, а потым – самой Польшчай.
Дзеянні фермераў, якія становяцца ўсё больш жорсткімі, знаходзяць шырокі водгук, як ва Украіне, так і Расіі, якая традыцыйна выкарыстоўвае спрэчку для дасягнення ўласных мэтаў.
Нагадваем, фермеры пратэстуюць перад польска-ўкраінскімі памежнымі пераходамі. Да тэрміналаў дапускаюцца адзінкавыя грузавікі. У Дарагуску чарга грузавікоў складае 14 кіламетраў, кажа камісар Эва Чыж (Ewa Czyż) з тамтэйшай паліцыі:
- У чарзе стаяць каля 500 грузавікоў. Час чакання на перасячэнне мяжы, паводле памежнікаў, складае 132 гадзіны. Калі гаворка ідзе пра апошнія дні, пратэст праходзіць спакойна. Мы не ўмешваліся.
Чарга перад польска-ўкраінскім памежным пераходам у Грэбенным складае каля 28 кіламетраў. Між тым, польскія фермеры заблакавалі таксама пераход на польска-нямецкай мяжы ў Свецку. Пратэст запланаваны да 20 сакавіка.
На мінулым тыдні з’явілася інфармацыя, што пратэстоўцы маюць намер перакрыць і польска-літоўскую мяжу з-за таго, што паводле іх, украінскае збожжа, пасля перасячэння польска-літоўскай мяжы бесперашкодна вяртаецца назад Польшчу, як тавар ЕС.
Усё гэта прычыняецца да нарастання спрэчкі паміж Варшавай і Кіевам, для якога экспарт сельскагаспадарчай прадукцыі зʼяўляецца адным з рухавікоў эканомікі, аслабленай у выніку вайны.
Добрыя адносіны з Польшчай важныя, але Украіна гатовая абараняць сваю эканоміку, заявіў прэзідэнт Уладзімір Зяленскі, адказваючы на пытанне аб пратэстах польскіх і ўкраінскіх фермераў на мяжы:
- Выкарыстоўваць Украіну для ціску на еўрапейскія інстытуты проста несправядліва. Мяркую, што кіраўнікі ўрадаў знойдуць адпаведнае рашэнне. Я як прэзідэнт ясна кажу: для нас важна захаваць саюз з Польшчай, але калі такое рашэнне не будзе знойдзена, мы будзем абараняць свой бізнес.
У сваю чаргу віцэ-прэмʼер, міністр інфраструктуры Украіны Аляксандр Кубракоў паскардзіўся, што ў Польшчы было знішчана 160 тон украінскага збожжа, якое ішло транзітам у порт у Гданьску для адпраўкі ў іншыя краіны. «Як доўга ўрад і польская паліцыя будуць дазваляць на гэты вандалізм?», – пытаў міністр.
На чацвер запланаваныя перамовы паміж пратэстоўцамі і прадстаўнікамі Міністэрства сельскай гаспадаркі і развіцця вясковых раёнаў. Між тым, праблема імпарту сельскагаспадарчай прадукцыі з Украіны, датычыць ужо такой колькасці краін, што вырашыць яе трэба на ўзроўні ЕС.
аз