Пісталет належаў апошняму стойкаму салдату, зараз знаходзіцца ў музеі. Гаворка ідзе пра пісталет сяржанта Юзэфа Франчака пазыўны «Лялюсь». Роўна 61 год таму ён загінуў у баі з камуністычнымі чэкістамі. Зброя, знойдзеная год таму, была прадстаўлена на выставе ў Музеі выклятых жаўнераў і палітвязняў ПНР у Варшаве. Гэта венгерскі пісталет FEG 37 калібра 7,65 міліметра.
«Гэта ўнікальны прадмет, своеасаблівая салдацкая рэліквія. У нашай калекцыі ёсць чаравікі Дануты Седзікуўны «Інкі», ёсць уніформа «Запора» маёра Гераніма Дэкутоўскага, цяпер ёсць пісталет «Лалюся» Юзэфа Франчака, што вельмі важна і каштоўна для нашай калекцыі», — сказаў Польскаму радыё Яцэк Паўловіч, намесьнік дырэктара музэю на вуліцы Ракавецкай. Ён дадаў, што музейшчыкі плануюць працягваць пошукі артэфактаў, звязаных з падполлем.
Разам з Яцакам Паўловічам і прафесарам Пятром Нівіньскім стрэльбу знайшоў сын Марэк Франчак. Паводле яго слоў, пошукі доўжыліся каля двух гадоў і завяршыліся паспяхова ў вёсцы Выгнанавіцы Люблінскага раёна.
«Спачатку былі хатнія калодзежы, мы шукалі з дапамогай магнітаў. Потым мы дамовіліся, і я папрасіў дазволу ў сваёй стрыечнай сястры абшукаць яе дом. Яна пагадзілася, і мы пачалі шукаць, брудныя, запыленыя, але ўрэшце атрымалася — моцна адцягнулі падваконнік і выявілі пісталет, загорнуты ў анучу», — сказаў Марэк Франчак. Пасля выяўлення зброі на месца выклікалі паліцыю.
Юзэф Франчак пачаў барацьбу за вольную Польшчу ў верасні 1939 года. Ваяваў з саветамі, трапіў у палон, здолеў уцячы. Працягваў дзейнасць у падполлі Арміі Краёвай, а пасля вайны 18 гадоў у структурах антыкамуністычнага падполля.
ав