Вярхоўная Рада Украіны ў чацвер прыняла закон аб аднаўленні паўнамоцтваў антыкарупцыйных органаў - Нацыянальнага антыкарупцыйнага бюро Украіны (НАБУ) і Спецыяльнай антыкарупцыйнай пракуратуры (САП).
Закон адмяніў змены ад 22 ліпеня, якія пазбавілі абедзве ўстановы іх аўтаноміі, падпарадкаваўшы іх Генеральнаму пракурору, якім кіруе прэзідэнт Уладзімір Зяленскі.
У буйных гарадах разбуранай вайной Украіны ўспыхнулі маштабныя пратэсты супраць гэтых змен. Еўрапейская камісія і некаторыя сталіцы ЕС таксама іх раскрытыкавалі.
У сераду, за дзень да галасавання, людзі, у першую чаргу моладзь, зноў сабраліся ў Кіеве, каб запатрабаваць аднаўлення незалежнасці НАБУ і САП. Падобная сітуацыя адбылася ў чацвер падчас парламенцкіх дэбатаў па гэтым пытанні. Мерапрыемства адбылося ў парку каля Вярхоўнай Рады.
Прэзідэнцкі законапраект, накіраваны на аднаўленне незалежнасці НАБУ і САП, быў падтрыманы ў чацвер падчас галасавання 331 членам Вярхоўнай Рады, якая фармальна мае 450 месцаў.
Прэм'ер-міністр Юлія Свірыдэнка высока ацаніла рашэнне дэпутатаў.
«Законапраект ліквідуе сумневы адносна рызыкі ўмяшання ў дзейнасць антыкарупцыйных органаў і ўмацоўвае ўсю сістэму вяршэнства закона. Гэта выразны адказ на чаканні грамадства і нашых еўрапейскіх партнёраў», — напісала яна ў Тэлеграме. «Украіна ў чарговы раз даказала, што з'яўляецца дэмакратычнай дзяржавай. Наша дзяржава прыслухоўваецца да голасу грамадства, паважае меркаванне ўсіх грамадзян і ўмацоўвае нашы інстытуты. Украінскі ўрад паведаміць усім партнёрам аб гэтым рашэнні», — адзначыла Свірыдэнка.
Закон ад 22 ліпеня, нечакана прыняты Вярхоўнай Радай, даў Генеральнаму пракурору, які падпарадкоўваецца прэзідэнту Зяленскаму, рэальны ўплыў на дзейнасць НАБУ і САП. Гэта азначала, што два раней незалежныя органы маглі быць палітычна кантраляваныя. Новым Генеральным пракурорам стаў Руслан Краўчанка.
Закон сустрэў хвалю грамадскай крытыкі. Людзі выйшлі на вуліцы, нагадаўшы, што стварэнне незалежных антыкарупцыйных органаў было адным з галоўных патрабаванняў Рэвалюцыі годнасці на мяжы 2013 і 2014 гадоў.
Еўрапейская камісія і краіны «Вялікай сямёркі» папярэдзілі, што такое ўмяшанне ў незалежнасць антыкарупцыйных інстытутаў з'яўляецца крокам назад у рэформах і можа паставіць пад пагрозу далейшую фінансавую дапамогу Украіне.
У адказ на крызіс прэзідэнт Зеленскі падрыхтаваў новы законапраект, які аднаўляе незалежны статус НАБУ і САП і абмяжоўвае ўплыў Генеральнага пракурора. На думку каментатараў, прыняцце новага закона павінна стаць сігналам таго, што Украіна працягвае сур'ёзна ставіцца да барацьбы з карупцыяй і сваіх абавязацельстваў перад грамадствам і Еўрапейскім Саюзам.
ав