Іх эфектыўнасць узрасла за лета, беспілотнікі пашкодзілі як мінімум дзесяць нафтаперапрацоўчых заводаў, што прывяло да падзення магутнасцей на 10% і перыядычных перапынкаў у вытворчасці. У выніку ў некаторых рэгіёнах расіяне сутыкаюцца з рэзкім пікіраваннем цэн і пустымі калонкамі на запраўках — немагчыма ў гэтай краіне, дзе ўсё базуецца на рэсурсах, — і ўлады вымушаныя рэагаваць. З канца ліпеня дзейнічае забарона на экспарт паліва, што прымушае ўрад умешвацца ў рыначныя адносіны, але гэта не спыніла рост цэн.
Венгрыя і Славакія скардзяцца ў Брусель
Украінскія беспілотнікі нацэльваюцца не толькі на інфраструктуру, адказную за перапрацоўку нафты, але і на яе транспарціроўку. Украінцы асабліва палюбілі размеркавальную станцыю «Унеча» ў Бранскай вобласці — недалёка ад мяжы з Украінай, — дзе паток нафтаправода «Дружба» падзяляецца на паўночны кірунак, на нафтаперапрацоўчыя заводы ў Беларусі, і паўднёвы кірунак, праз Украіну ў Славакію і Венгрыю. Толькі ў жніўні тры атакі прывялі да часовага прыпынення працы нафтаправода і перапынкаў у пастаўках. Мінск трымае гэтую справу ў сакрэце, а Браціслава і Будапешт выкарыстоўваюць гэта для ўзмацнення крытыкі Кіева. Скаргі былі накіраваны ў Брусэль, і абедзве сталіцы таксама пагражалі Украіне спыненнем паставак — электраэнергіі з Венгрыі (прыкладна 40% імпартных патрэб Украіны) і дызельнага паліва (прыкладна 10%) — хоць гэта занадта выгадная здзелка для абедзвюх краін, каб увасобіць словы ў дзеянні.
Логіка ў тым, каб расіяне адчулі наступствы вайны
Атакуючы «Дружбу», Кіеў адначасова пераследуе дзве варожыя мэты. Па-першае, ён імкнецца нанесці максімальную шкоду энергетычнаму сектару Расіі, каб скараціць яе бюджэтныя даходы, падарваць яе надзейнасць як пастаўшчыка і дэстабілізаваць унутраны рынак, спадзеючыся справакаваць сацыяльныя хваляванні. У гэтай логіцы расіяне ўсё больш адчуваюць наступствы вайны Пуціна.
Кіеў спрабуе прымусіць Орбана змяніць сваю антыўкраінскую палітыку
Другая мэта «птушак» Мадзьяра — камандзіра Украінскіх беспілотных лятальных апаратаў, чыя мянушка толькі дадае пікантнасці ўсёй аперацыі — прымусіць Віктара Орбана змяніць сваю антыўкраінскую палітыку. З пачатку расійскага ўварвання ён імкнецца заблакаваць усе ініцыятывы ў ЕС, накіраваныя на дапамогу Украіне ў супрацьстаянні Расіі. Дагэтуль вета Венгрыі часткова ўдавалася абыходзіць праз юрыдычныя лазейкі і палітычныя дамоўленасці, але калі паўстала пытанне аб адкрыцці першага перамоўнага кластара, што фактычна актывізавала працэс інтэграцыі Украіны з ЕС, Орбан сказаў «не». І ён не мяняў свайго меркавання ўжо некалькі месяцаў. Кіеў выканаў усе магчымыя ўмовы для запуску гэтага працэсу, зялёнае святло далі Еўрапейская камісія і ўсе астатнія дзяржавы-члены, але для прыняцця рашэння патрабуецца аднагалоснасць.
Зяленскі паскардзіўся на Орбана Трампу
Калі перакананні і прымірэнне з Венгрыяй не далі вынікаў — Кіеў нават адмяніў рэформу адукацыі, каб захаваць прывілеяваны статус венгерскай нацыянальнай меншасці, — у ход пайшоў кій. Акрамя беспілотнікаў, чакаецца таксама вымова з боку Вашынгтона — прэзідэнт Зяленскі паскардзіўся на Орбана на сваёй апошняй сустрэчы з Дональдам Трампам, якая прынамсі прывяла да размовы паміж амерыканскім прэзідэнтам і прэм'ер-міністрам Венгрыі.
Орбан імкнецца паглыбіць рознагалоссі ў ЕС адносна Украіны
Важны і час — рызыка таго, што Украіна апынецца на мяжы інтэграцыі з ЕС, павялічваецца з набліжэннем парламенцкіх выбараў у Малдове. Абедзве краіны знаходзяцца ў адной групе, і да гэтага часу ўсе рашэнні, такія як прадастаўленне статусу кандыдата або зацвярджэнне так званай перамоўнай рамкі, прымаліся адначасова. Аднак цяпер, калі лёс празаходняй кааліцыі Майі Санду будзе вырашацца ў канцы верасня, Брусель зноў разглядае магчымасць адкрыцця першага кластара выключна для Кішынёва, каб забяспечыць улады электаральнай падтрымкай. Гэтаму таксама спрыяе Венгрыя, якая фармальна не выказвае ніякіх пярэчанняў Малдове, але сваім вета супраць Украіны паглыбляе рознагалоссі ўнутры ЕС і імкнецца падзяліць абедзве дзяржавы, якія імкнуцца да ўступлення ў ЕС.
Антыўкраінскія лозунгі ў Венгрыі надалей застаюцца
Аднак шанцы на эфектыўнасць украінскай тактыкі супраць Венгрыі невялікія. Гадамі Орбан падсілкоўваў венграў страхам перад нібыта жахлівымі наступствамі інтэграцыі Украіны з ЕС, і напярэдадні парламенцкіх выбараў у красавіку наступнага года антыўкраінскія лозунгі сталі лейтматывам кампаніі. Фідэш зайшоў занадта далёка ў сваёй прапагандзе, каб змяніць сваю пазіцыю, нават калі б Орбан хацеў. Але ён усё роўна не зробіць гэтага.
Аўтар: Тадэвуш Іваньскі — кіраўнік аддзела Беларусі, Украіны і Малдовы ў Цэнтры ўсходніх даследаванняў. З 2006 па 2011 год працаваў на Польскім радыё для замежжа.