107 lat temu, 15 marca 1917 roku car Rosji Mikołaj II Romanow został zmuszony do abdykacji. Na kilka dni przed abdykacją miał zapisać w swoim dzienniku: "Wokół kłamstwo, zdrada i tchórzostwo".
Mikołaj II Aleksandrowicz Romanow przyszedł na świat 18 maja 1868. Przez lata był przedstawiany przez radziecką propagandę jako osoba głupia i niekompetentna. - Są przekazy świadczące o tym, że Mikołaj jako młody człowiek dysponował żywą umysłowością – twierdził historyk prof. Leszek Jaśkiewicz w audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" .
Mikołaj odebrał staranne nauczanie od najbardziej światłych umysłów ówczesnej Rosji. Nie oznacza to, że jego dzieciństwo było sielanką. Ojciec Mikołaja, car Aleksander, był surowym rodzicem. - Aleksander III był bardzo silnym człowiekiem, także w życiu rodzinnym. Był ojcem w stylu dziewiętnastowiecznym - wyjaśniał prof. Paweł Wieczorkiewicz. Wpływ ojca wykształcił u młodego carewicza z jednej strony kompleksy, z drugiej: głęboko zakorzenione poczucie obowiązku i misji zachowania rosyjskiego samowładztwa.
Rodzina Romanowów. W środku car Mikołaj II, autor. Siergiej Lwowicz Lewickij, źr. Wikimedia Commons/dp
Dramat roku 1905
- W 1903 roku dał się uwieść grupie politykierów, którzy widzieli wielkie szanse dominacji Rosji na Dalekim Wschodzie poprzez pokonanie Japonii, wyparcie jej z Mandżurii - wyjaśniał prof. Leszek Jaśkiewicz.
Te starania stały się przyczyną wojny rosyjsko-japońskiej, w której państwo carów poniosło sromotną klęskę. Przegrana wywołała też falę niezadowolenia w samej Rosji doprowadzając do rewolucji roku 1905.
- Albo zagłada monarchii i zagłada państwa, albo zdecydowana rejterada z pozycji, których starał się bronić – wyjaśniał prof. Paweł Wieczorkiewicz. Przed takim dylematem stanął Mikołaj II w 1905 roku.
W październiku Mikołaj wydaje Manifest, w którym gwarantuje wolność osobistą, prawa wyborcze i wolność zgromadzeń, a także powołuje Dumę państwową.
28:46 Mikołaj II - aud. Sławomira Szofa z cyklu Postacie XX wieku.mp3 Mikołaj II - losy ostatniego cara Rosji i jego rodziny, rządy, abdykacja i tragiczna śmierć z rąk bolszewickiej CzeKa. Aud. Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku". (PR, 7.01.1996)
Przeklęta Wielka Wojna
Gwoździem do trumny Mikołaja II okazał się udział Rosji w I wojnie światowej. Rosja przystąpiła do niej jako sojuszniczka Francji.
Wojna pchnęła Rosję w objęcia kryzysu. Ten napędził w zmęczonym społeczeństwie nienawiść do monarchii. Wojsko zaczęło przechodzić na stronę protestującego ludu. Mikołaj stracił poparcie także wśród generalicji i wyższych urzędników.
Car Mikołaj II i jego rodzina, fot. zbiory Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych/Wikimedia Commons/dp
Abdykacja i śmierć
"Wokół kłamstwo, zdrada i tchórzostwo" - miał zanotować w swoim dzienniku Mikołaj na kilka dni przed abdykacją. Do tej został zmuszony 15 marca 1917. Car zrzekł się tronu w imieniu swoim i syna na rzecz swojego brata - Michała. Ten nie przyjął jednak tytułu, co nie uchroniło go od śmierci z rąk bolszewików. Jego los podzielił Mikołaj II wraz z całą rodziną. Zostali zamordowani wraz przez CzeKa w nocy z 16 na 17 lipca 1918.
Posłuchaj audycji Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" poświęconej sylwetce Mikołaja II.
bm