Jak na ironię, ten urodzony 2 sierpnia 1755 roku, bohater narodowy językiem polskim posługiwał się słabo.
- Z Polski wyjechał jako jedenastoletni chłopiec. Wrócił jako dojrzały mężczyzna, po dwudziestu paru latach pobytu w środowisku zdecydowanie niemieckim - wyjaśniał problemy z językiem ojczystym generała dr Krzysztof Bauer w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie". Językiem niemieckim posługiwała się też żona i dzieci generała.
14:17 jan henryk dąbrowski.mp3 Spór o postać Jana Henryka Dąbrowskiego między historykiem dr Krzysztofem Bauerem, a redaktorem Andrzejem Tokarczykiem w audycji z cyklu "Na historycznej wokandzie" Andrzeja Sowy (Polskie Radio, 23.06.1998)
Niepatriotyczne początki patrioty
Dr Bauer przekonuje, że Dąbrowskim początkowo nie kierowały motywy patriotyczne. Służył najpierw w saskiej armii, do wojska polskiego przeszedł w 1792 roku z powodu długów. - Małżonka Dąbrowskiego, z domu von Rackel, postawiła w Dreźnie dom na poziomie bardzo wysokim, przekraczającym dochody rotmistrza pułku gwardyjskiego, w którym służył Dąbrowski - dr Krzysztof Bauer.
Wypracowana legenda
Bez względu na motywy, Dąbrowski wsławił się później w służbie sprawie polskiej. - Nawet zawistny mu generał Zajączek przyznaje, że Dąbrowski dzielnie bronił stanowiska pod Powązkami. Uzyskał powodzenie na całej linii od Powązek do Marymontu. Przyprawił Prusaków o dotkliwe straty. Zmusił króla Wilhelma II do odstąpienia dnia 6 września 1794 roku od Warszawy - opisywał udział Dąbrowskiego w insurekcji kościuszkowskiej redaktor Andrzej Tokarczyk.
Hymn Polski - zobacz serwis historyczny
Dwa lata po upadku powstania Dąbrowski trafił do Paryża. Tam nadzieję na odrodzenie państwa polskiego zobaczył w ambitnym Napoleonie Bonaparte. Rok później, 9 stycznia 1797 roku, podpisał z rządem lombardzkim układ, na mocy którego powstało dzieło życia Dąbrowskiego - Legiony Polskie we Włoszech. To wówczas Józef Wybicki napisał "Pieśń Legionów Polskich we Włoszech", przyszły hymn Polski.
Na czele armii Księstwa Warszawskiego
Dąbrowski, wraz z podległymi mu oddziałami, walczył u boku Napoleona i dla powołanego do życia w 1807 roku Księstwa Warszawskiego. - Księstwo Warszawskie ocalili generał Sokolnicki i generał Dąbrowski - wyjaśniał kulisy polskiej kampanii przeciw Austrii w 1809 roku Andrzej Tokarczyk.
Po bitwie pod Lipskiem w 1813 roku, w której zginął książę Józef Poniatowski, Dąbrowski został naczelnym wodzem wojsk Księstwa Warszawskiego. Po upadku tegoż w 1815 roku współtworzył armię zależnego od Rosji Królestwa Polskiego. Odmówił przyjęcia tytułu namiestnika Królestwa i wycofał się z życia politycznego. Zmarł 6 czerwca 1818 roku.
Blaski i cienie postaci Jana Henryka Dąbrowskiego - posłuchaj audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie".
bm