Dzwony to odwieczny element polskiej audiosfery. Mimo to carillon – zestaw minimum 23 dzwonów wieżowych, na których gra się za pomocą specjalnej klawiatury – wydaje się instrumentem egzotycznym, o nierozpoznanym potencjale. Na szczęście popularyzacją kultury carillonowej wytrwale zajmuje się dr Monika Kaźmierczak, absolwentka gdańskiej Akademii Muzycznej oraz Niderlandzkiej Szkoły Carillonowej w Amersfoort, piastująca funkcję miejskiej carillonistki Gdańska.
Miasto dysponuje dwoma tymi instrumentami: w kościele św. Katarzyny oraz w Ratuszu Głównego Miasta. Możliwości tych wiekowych instrumentów wykraczają daleko poza aspekt historyczny. Dowodem są utwory zebrane na najnowszej płycie z katalogu "Anaklasis" w wykonaniu Moniki Kaźmierczak, zamówione przez Miasto Gdańsk i Muzeum Gdańska u śmietanki polskiej muzyki współczesnej: Aleksandra Nowaka, Elżbiety Sikory, Pawła Mykietyna, Agaty Zubel i Zygmunta Krauzego.
Pierwsza z kompozycji, która wchodzi w skład "Contemporary Carillon", zabrzmiała w Gdańsku w 2019 roku – Trzy wezwania Aleksandra Nowaka zostały napisane na 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Nowak wydobył potencjał gdańskiego instrumentu, uwypuklając wzajemne iskrzenia kolorystycznych i harmonicznych odcieni. Z okazji 50-lecia Muzeum Gdańska, w 2020 roku Running North na carillon kościoła św. Katarzyny skomponowała Elżbieta Sikora. Kompozytorka dodała do utworu wiele mówiący komentarz: "Uciec przed losem, przed samym sobą, przed dżumą, zarazą, wojną, zniewoleniem i wszelkim złem. Na północ. Tam, gdzie otwiera się morze, za którym niewiadome, wolność, kusząca tajemnica". W tym samym roku powstało "Stop" Pawła Mykietyna, skomponowane z okazji 40-lecia porozumień sierpniowych. "Tytuł wyraża może naiwne, ale piękne marzenie o zwycięstwie dobra nad złem. Niech marzenie to wybrzmi na carillonie Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku – mieście, które zaznało zarówno wielkiego dobra, gdy tworzyła się Solidarność, jak i wielkiego zła, kiedy został zamordowany jego prezydent" – pisze kompozytor, którego utwory od wielu lat sprawiają wrażenie surrealistycznej podróży w czasie i przestrzeni.
5 września w Gdańsku prawykonane będą dwie kompozycje, które także znalazły się na "Contemporary Carillon". "Pamięć z brązu" Agaty Zubel powstał z myślą o carillonie z wieży gdańskiego kościoła św. Katarzyny, który ma więcej dzwonów, a przez to więcej możliwości kreowania zarówno wysokich, perlistych brzmień, jak i niskich, basowych dźwięków oraz "podążających" za nimi podźwięków. Drugim twórcą, którego utwór zabrzmi po raz pierwszy w Gdańsku, jest Zygmunt Krauze – twórca znany ze swojego upodobania do pianina, które może być lekko rozstrojone, co nadaje jego muzyce charakterystyczne, nostalgiczne brzmienie. Jego trzyczęściowy "Hejnał" to wezwanie do przebudzenia. „Jest to wezwanie do czujności, do zmiany, otrzeźwienia, spojrzenia na siebie i otoczenie na nowo”.
Program:
05.09.2021, godz. 12:00, Gdańsk, Ratusz Głównego Miasta, Zygmunt Krauze - "Hejnał"
05.09.2021, godz. 15:00, Gdańsk, Kościół św. Katarzyny, Agata Zubel – "Pamięć z brązu"
Patronem serii "Sounds" z katalogu "Anaklasis" jest Program 2 Polskiego Radia
