Dlaczego zakazany owoc smakuje lepiej? (Obieg otwarty/Trójka)
Dlaczego zakazany owoc smakuje lepiej?
2014-03-24, 15:03 | aktualizacja 2014-03-24, 18:03
Psychologom od dawna zaprząta głowę pytanie dlaczego to, co niedozwolone lub niedostępne, jest dla nas bardziej atrakcyjne. Tłumaczy to tzw. koncepcja reaktancji.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Jak tłumaczy psycholog dr Sławomir Jarmuż, w psychologii ten efekt jest badany od lat 60. XX wieku. - Wtedy to jeden z wybitniejszych psychologów społecznych na świecie, Jack Brehm zaproponował koncepcję, którą nazwał koncepcją reaktancji, czyli oporu - wyjaśnia ekspert. Mówi ona, że jeśli się nam czegoś zakazuje, to zaczynamy się opierać, a nawet buntować.
Dr Jarmuż przywołuje kilka eksperymentów, które są potwierdzeniem tej tezy. W jednym z nich dwuletnie dzieci stawiano przed wyborem atrakcyjnych zabawek. Były one umieszczone w trzech miejscach: jedne dostępne bezpośrednio, drugie ułożono za małą barierką, a trzecie za dużą. Okazało się, że dwuletni chłopcy zdecydowanie preferowali zabawki najbardziej niedostępne. U dziewczynek tego efektu nie zauważono.
Posłuchaj innych audycji z cyklu "Obieg otwarty" >>>
Podobnie zachowywali się badani dorośli, a konkretnej palacze. - Jednej grupie ludzi pokazywano opakowania z papierosami, na których były tylko napisy, że palenie jest groźne. Natomiast w drugiej grupie pokazywano opakowania z drastycznymi zdjęciami organów ciała, które zostały zaatakowane przez raka - wyjaśnił dr Jarmuż.
W wypełnionych później kwestionariuszach, te osoby, które widziały zdjęcia, wyraziły zdecydowany opór wobec przekazu, czyli wobec odradzania palenia. Można zakładać, że w ramach buntu tacy ludzie chętniej sięgną po papierosy.
Dlaczego to, co niedozwolone, tak bardzo nas kusi? Dr Sławomir Jarmuż tłumaczy, że wolność wyboru, zgodnie z koncepcją Brehma, jest jedną z najważniejszych potrzeb człowieka. - Jeżeli jest ograniczana, mamy tendencję, by tę wolność odzyskać - tłumaczy.
Kiedy więc chcemy faktycznie zniechęcić kogoś do jakiejś czynności, lepiej dawać możliwość wyboru niż nakazywać i zakazywać.
Audycji "Obieg otwarty" można słuchać w poniedziałki o godzinie 7.40, w porannym paśmie "Zapraszamy do Trójki". Przygotowuje ją Agnieszka Stępień.
bk