Opozycyjna prawicowa Chorwacka Wspólnota Demokratyczna (HDZ) traktuje głosowanie jako okazję do powrotu do władzy, próbując zbić kapitał polityczny na wątpliwym bilansie dokonań rządzącej Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji (SDP) i trwającej niemal nieprzerwanie od 2009 roku recesji. Premier i szef SDP Zoran Milanović liczy z kolei na drugą z rzędu kadencję.
Wynik niedzielnej rozgrywki nie jest przesądzony, ponieważ tzw. koalicja patriotyczna skupiona wokół HDZ, która po zwycięstwie swojej kandydatki Kolindy Grabar-Kitarović w wyborach prezydenckich na początku roku dysponowała wygodną przewagą, obecnie prowadzi wyrównaną walkę z koalicją, zdominowaną przez socjaldemokratów. Wygląda na to, że żadna z tych dwóch sił nie uzyska w niedzielę większości, co ustawi mniejsze partie w roli języczka u wagi; muszą one jednak pokonać 5-procentowy próg. Sondaże dają obu głównym formacjom po 30-31 proc. głosów.
Zarówno Milanowić, jak i lider opozycji Tomislav Karamarko zgodnie obiecywali reformy, wzrost gospodarczy i rozprawienie się z korupcją, ale zamiast przedstawić program koncentrowali się na krytykowaniu rywala. Obaj politycy doczekali się u komentatorów politycznych miana "populistów".
Serwis specjalny
Imigranci w Europie
Jeśli konserwatystom uda się odebrać większość socjaldemokratom, zapowiadają oni zaostrzenie ochrony granic i zacieśnienie współpracy z Grupą Wyszehradzką (Polska, Węgry, Czechy, Słowacja), niechętną systemowi relokacji imigrantów na podstawie kwot określonych przez UE.
Od połowy września do liczącej 4,2 mln mieszkańców Chorwacji, kraju będącego najmłodszym, 28. członkiem UE, przedostało się ponad 300 tys. migrantów zmierzających do Europy Zachodniej - po decyzji Węgier o zamknięciu przed uchodźcami swej granicy z Serbią. Według komentatorów napięcie na tle uchodźców między Chorwacją a Serbią jest najgłębsze od wojny z lat 90.
Z drugiej strony kryzys umożliwił premierowi Milanoviciowi odwrócenie uwagi opinii publicznej od nieudolności rządu we wprowadzaniu reform niezbędnych do ożywienia gospodarki. "Rząd miał szczęście, że przed wyborami wypłynęła kwestia polityczna, która zepchnęła wszystko inne, a konkretnie zagadnienia gospodarcze, na dalszy plan" - ocenia niezależny politolog Davor Djenero.
Milanović usiłował wykorzystać kryzys, żeby wykreować się na empatycznego przywódcę walczącego zarazem o interesy narodowe. Potępił decyzję Węgier o zamknięciu granicy i krytykował Serbię za sposób, w jaki radzi sobie z kryzysem migracyjnym, a jednocześnie zapewniał, że jak najlepiej zamierza bronić chorwackich interesów.
Konserwatywna opozycja i Karamarko również grali w kampanii kartą imigrancką, wspierając się przede wszystkim nacjonalistyczną retoryką. Karamarko, który nawołuje do powrotu na drogę "autentycznego patriotyzmu", zarzuca konkurentowi, że "zdecydował się na wymachiwanie flagą narodową, dopiero idąc za radą Amerykanina", czyli doradcy premiera ds. wizerunku Alexa Brauna.
Specjalista ds. Europy Południowo-Wschodniej na uniwersytecie w Cambridge Josip Glaurdić mówi, że z zainteresowaniem obserwował, w jaki sposób rywale polityczni "próbowali eksploatować kryzys migracyjny, nie wiedząc, jaka postawa będzie lepiej widziana przez wyborców".
Cztery lata temu Zoran Milanović był uważany za obiecującego polityka młodego pokolenia, oszczędzonego przez skandale korupcyjne zżerające konkurencyjną HDZ. Jednak jego niedoświadczony rząd nie zdołał wprowadzić niezbędnych reform, utrwalając wszechobecny klientelizm i słabe wyniki gospodarcze. "Wygrawszy wybory raczej na moralnych niż politycznych fundamentach, ponieważ wyborcy mieli dość korupcji, SDP utwierdzała dotychczasowy system, zgodnie z zasadą +wasi ludzie w odstawkę, nasi do gry+" - mówi AFP politolog Zarko Puhovski.
FILM z 26.11.2015 r. : Kilka tysięcy imigrantów nielegalnie przekroczyło chorwacko-serbską granicę, przeprawiając się przez rzekę Sotlę. Słoweńskie ministerstwo obrony informuje, że uchodźcy skierowani zostali tam przez chorwackich policjantów. Ministerstwo zarzuca funkcjonariuszom, że ci nie próbowali kierować grupy w kierunku przejścia granicznego, narażając uchodźców - w tym matki z dziećmi - na ryzyko związane z przeprawianiem się przez rzekę pod osłoną nocy.
CNN Newsource/x-news
Teraz to Karamarko, były szef służb wywiadowczych, zarzuca administracji Milanovicia korupcję na wielką skalę, nepotyzm, złe zarządzanie i doprowadzenie do ogromnego długu publicznego.
Chorwacja należy do najbiedniejszych krajów Unii Europejskiej, z długiem publicznym sięgającym 90 proc. PKB. We wrześniu bezrobocie wyniosło nieco ponad 16 proc., a wśród młodych - aż 43 proc.
Wprawdzie w ciągu trzech pierwszych kwartałów tego roku odnotowano słaby wzrost gospodarczy, ale analitycy ostrzegają, że dwaj główni rywale wyborczy nie przedstawili wiarygodnej propozycji zapewnienia długofalowego wzrostu gospodarczego czy rozwiązania problemu rozdętej i nieskutecznej administracji.
"Najważniejsze jest tworzenie miejsc pracy i doprowadzenie do sytuacji, w której młodzi ludzie zdecydują się zostać w kraju" - zaznacza 31-letnia kucharka Jelena, mówiąc o tysiącach młodych Chorwatów, którzy w minionych latach wyjechali za pracą do Europy Zachodniej.
pp/PAP/IAR
