23 sierpnia, w rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow, przypada Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu, obchodzony z inicjatywy Parlamentu Europejskiego.
Europosłowie, ustanawiając Dzień Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu, odwołali się do Konwencji ONZ o niestosowaniu przedawnienia zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Wykorzystali także przepisy Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności dotyczące przestrzegania praw człowieka, prawa do życia, zakazu tortur oraz zakazu niewolnictwa i pracy przymusowej. Dzień ten ma uświadamiać Europejczykom, czym były oba totalitaryzmy oraz przypominać mieszkańcom zachodniej Europy, jakie piętno odcisnął stalinizm na krajach Europy Wschodniej.
Pakt Ribbentrop-Mołotow został podpisany 23 sierpnia 1939 roku przez przedstawicieli rządów Niemiec oraz Związku Radzieckiego określił strefy wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej i ułatwił hitlerowskim Niemcom podjęcie decyzji o rozpoczęciu drugiej wojny światowej. Część tajną stanowił protokół, na mocy którego Niemcy i ZSRR podzieliły Europę Środkową i Wschodnią na swoje strefy wpływów, w tym dokonały rozbioru Polski.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Łukasz Kamiński przypomina, że podpisany 23 sierpnia 1939 roku pakt między Związkiem Radzieckim i Niemcami zdecydował o losach Europy. Zgodnie z tajnym załącznikiem, pakt zakładał rozbiór terytoriów lub rozporządzenie niepodległością suwerennych państw: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii przez ZSRR i III Rzeszę.
Prezes IPN podkreśla, że Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych ma właśnie przypominać ten bezwzględny akt i jego konsekwencje. Zarazem doktor Kamiński podczas swojego wystąpienia na konferencji będzie chciał zwrócić uwagę na kwestię ofiar reżimów, które zawładnęły Europą.
W Warszawie odbędzie się konferencja upamiętniająca ofiary reżimów totalitarnych. Konferencję organizuje Ministerstwo Sprawiedliwości, we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej w Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. Będą to pierwsze obchody po uchwaleniu przez Parlament Europejski tego dnia w 2010 roku. Jednym z patronów medialnych konferencji jest Polskie Radio.
W spotkaniu będą uczestniczyć ministrowie sprawiedliwości krajów europejskich oraz szefowie europejskich instytutów zajmujących się problematyką totalitaryzmu, a dziś konferencję otworzą przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek oraz minister sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski. Program spotkania przewiduje dyskusję o doświadczeniach poszczególnych państw w zakresie przezwyciężania dziedzictwa reżimów totalitarnych oraz wymianę poglądów na temat działań mających na celu podtrzymanie pamięci ofiar tych reżimów.
SZCZEGÓŁOWY PLAN OBCHODÓW
Miejsce: Muzeum Powstania Warszawskiego (ul. Grzybowska 79,Warszawa)
Godz. 9.30-10.00 - Rejestracja uczestników
Godz. 10.00 - Otwarcie konferencji
- Wystąpienia m.in. Ministra Sprawiedliwości RP, komisarz Viviane Reding, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego.
Godz. 10.30-11.45 – Dyskusja panelowa szefów narodowych instytutów pamięci:
- Rozliczanie reżimów totalitarnych;
- Problem rehabilitacji ofiar;
- Edukacja historyczna.
Godz. 11.45-12.00 – Przerwa
Godz. 12.00-14.00 – Dyskusja panelowa Ministrów Sprawiedliwości:
- Rola Ministrów Sprawiedliwości w zapobieganiu i rozliczaniu przestępstw reżimów totalitarnych.
Godz. 13.45-14.00 – Podpisanie "Deklaracji Warszawskiej" (po zakończeniu dyskusji panelowej oraz podpisaniu "Deklaracji Warszawskiej" – zainteresowani dziennikarze będą mieli szansę spotkania i rozmowy z ministrem sprawiedliwości Krzysztofem Kwiatkowskim oraz pozostałymi ministrami).
Godz. 16.00 – złożenie przez ministrów sprawiedliwości UE wieńców pod Pomnikiem Powstania Warszawskiego (plac Krasińskich, Warszawa).
Godz. 16.30 - złożenie przez ministrów sprawiedliwości UE wieńców pod Pomnikiem Poległych i Pomordowanych na Wschodzie (zbieg ulic Marszałkowskiej i gen. Władysława Andersa, Warszawa).
Godz. 17.00 - złożenie przez ministrów sprawiedliwości UE wieńców pod Pomnikiem Bohaterów Getta (ul. Zamenhofa, Warszawa).
