Ekumenia

Wschodni chrześcijanie świętują Wigilię, zachodni uroczystość Objawienia Pańskiego

Ostatnia aktualizacja: 05.01.2022 22:10
Wierni kościołów wschodnich obchodzą 6 stycznia Wigilię, według kalendarza juliańskiego. W kościołach zachodnich ten dzień to uroczystość Objawienia Pańskiego, zwana potocznie świętem Trzech Króli.

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny kalendarza juliańskiego używa do ustalania dat większości świąt religijnych, w tym właśnie Bożego Narodzenia. Według danych polskiej Cerkwi ten kalendarz stosuje ponad 90 procent parafii prawosławnych w kraju, zwłaszcza we wschodniej części Polski, w tym w województwie podlaskim, gdzie są największe w kraju skupiska wiernych prawosławnych. Boże Narodzenie w tym samym czasie co katolicy obchodzą tylko nieliczne parafie cerkiewne w kraju, przeważnie w centralnej i zachodniej Polsce. Do roku 1582 termin świąt był wspólny
Duchowni prawosławni zwracają uwagę, że kalendarz juliański jest o wiele starszy od gregoriańskiego, obecnie powszechnego, i był używany w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Do roku 1582 termin świąt był wspólny, dopiero reforma papieża Grzegorza XIII, czyli zmiana stylu juliańskiego, którym posługuje się w roku liturgicznym Cerkiew, na styl gregoriański, wprowadziła różnicę. Stałe święta cerkiewne według kalendarza juliańskiego wypadają obecnie trzynaście dni później niż u katolików.
Boże Narodzenie w Kościele wschodnim poprzedza 40-dniowy post - czas duchowego przygotowania. Wielu wiernych rezygnuje w tym czasie z posiłków mięsnych, a nawet nabiału, utrzymując surowy post zwłaszcza w ostatnim przedświątecznym tygodniu. Bezwzględny post obowiązuje w wigilię.
W czasie postnej kolacji (w klasztorach nie podaje się nawet ryb), jedynego posiłku tego dnia, wierni dzielą się prosforą - pszennym chlebem używanym w Cerkwi do konsekracji i komunii, który jest odpowiednikiem opłatka w Kościele katolickim. Wielu prawosławnych zasiądzie do wigilii po wieczornym nabożeństwie, inni udadzą się do cerkwi na nocne uroczystości

W kościołach zachodnich 6 stycznia to uroczystość Objawienia Pańskiego, w polskiej tradycji nazywana świętem Trzech Króli.

- Tego dnia w Kościele katolickim skupiamy się na tajemnicy objawienia Boga - Jezusa Chrystusa - światu pogańskiemu, a więc wszystkim ludom i narodom ziemi, których reprezentują trzej magowie, mędrcy ze Wschodu - wyjaśniał historyk wczesnego chrześcijaństwa ksiądz profesor Józef Naumowicz

Uroczystość Objawienia Pańskiego należy do pierwszych świąt, które wskazał Kościół. Na Wschodzie jej ślady spotykamy już w III wieku. Na Zachodzie uroczystość Objawienia Pańskiego datuje się od końca IV wieku (oddzielnie od Bożego Narodzenia). Później wydzielono też święto Chrztu Pańskiego na niedzielę po 6 stycznia, a wspomnienie cudu w Kanie na drugą niedzielę.

W ikonografii od czasów wczesnochrześcijańskich trzej królowie przedstawiani są jako ludzie Wschodu w barwnych, perskich szatach. W X wieku otrzymują korony. Z czasem w malarstwie i rzeźbie rozwijają się różne typy ikonograficzne mędrców.

Św. Mateusz Ewangelista nie podaje liczby magów. "Malowidła w katakumbach rzymskich z wieku II i III pokazują ich dwóch, czterech lub sześciu. U Syryjczyków i Ormian występuje ich nawet dwunastu. Przeważa jednak w tradycji Kościoła stanowczo liczba trzy ze względu na opis, że złożyli trzy dary. Tę liczbę np. spotykamy w mozaice w bazylice św. Apolinarego w Rawennie z wieku VI. Także Orygenes podaje tę liczbę, jako pierwszy wśród pisarzy chrześcijańskich" – wyjaśnia liturgia godzin (brewiarz).

Imiona trzech magów: Kacper, Melchior i Baltazar pojawiły się dopiero od wieku VIII, ale nie są one niczym potwierdzone. Zgodnie z tradycją Kacper przedstawiany jest najczęściej jako ofiarujący mirrę Afrykańczyk, Melchior - jako dający złoto Europejczyk, a Baltazar - jako król azjatycki przynoszący do żłóbka kadzidło.

Od 2011 roku 6 stycznia to w naszym kraju święto państwowe i dzień wolny od pracy. W wielu miastach w kraju uroczystość Objawienia Pańskiego świętowana jest w formie orszaku trzech króli - barwnego pochodu, w czasie które przedstawiane są sceny biblijne, a wierni  przez uczestnictwo w nich dają wyraz przywiązania do  wyznawanych wartości.


Zobacz więcej na temat: wiara