Powieści na antenie

"Wczoraj byłaś zła na zielono"

Ostatnia aktualizacja: 17.10.2025 09:00
W cyklu "To się czyta" przedstawiliśmy książkę Elizy Kąckiej "Wczoraj byłaś zła na zielono", która została wyróżniona Nagrodą Literacką "Nike" 2025 oraz Nagrodą Czytelników. Wybrane fragmenty powieści w radiowej Dwójce czytała Magdalena Czerwińska.
Wybrane fragmenty eseju Wczoraj byłaś zła na zielono w Programie 2 Polskiego Radia czyta Magdalena Czerwińska
Wybrane fragmenty eseju "Wczoraj byłaś zła na zielono" w Programie 2 Polskiego Radia czyta Magdalena CzerwińskaFoto: Piotr Podlewski / Polskie Radio

"Wczoraj byłaś zła na zielono" Elizy Kąckiej to książka, której od dnia premiery nie dało się nie zauważyć - przyniosła autorce nominacje do wielu nagród, między innymi do Nagrody im. Marcina Króla, przyznawanej za najlepszą książkę z zakresu historii idei, filozofii, myśli społecznej i politycznej, kultury i cywilizacji, ale też "Wawrzyn", czyli nagrodę literacką Warmii i Mazur - z rodzinnych stron pisarki, czy Nagrodę Literacką Miasta Lublin. Listę tryumfów przypieczętowała podwójna Nagroda Literacka NIKE - od czytelników i od kapituły obradującej w tym roku pod przewodnictwem prof. Justyny Jaworskiej.

To proza z pogranicza stylów i gatunków - choć oparta na osobistym doświadczeniu wychowywania córki neuroatypowej, nie jest świadectwem czy pamiętnikiem. Raczej zaproszeniem do towarzyszenia poszukiwaniom porozumienia ze światem radykalnie innym, choć zarazem najbliższym. I mediacji pomiędzy światami - społecznym i prywatnym. Jak mówiła w laudacji Justyna Jaworska - "Za esejem Elizy Kąckiej stoi nie tylko prawda doświadczenia, w przypadku autofikcji łatwo bowiem o szantaż emocjonalny, gdy przejmujący jest sam temat. Tu o sukcesie przesądziło najlepsze, co może dać literatura, czyli lekcja komunikacji i człowieczeństwa".

- Deklaruję, że książka jest przeciw diagnozom. Nie w sensie praktycznym, bo diagnozy jako papier obramowujący nasze aktywności są w stanie nam coś zapewnić, tylko przeciw diagnozom jako unifikującym klasyfikacjom - mówiła w jednej z rozmów w Dwójce dr Eliza Kącka, autorka książki, w której opisuje swoją relację z córką będącą w spektrum autyzmu.

POSŁUCHAJ:

Eliza Kącka "Wczoraj byłaś zła na zielono", czyta Magdalena Czerwińska cz. 1 <<<

Eliza Kącka "Wczoraj byłaś zła na zielono", czyta Magdalena Czerwińska cz. 2 <<<

Eliza Kącka "Wczoraj byłaś zła na zielono", czyta Magdalena Czerwińska cz. 3 <<<

Eliza Kącka "Wczoraj byłaś zła na zielono", czyta Magdalena Czerwińska cz. 4 <<<

Eliza Kącka "Wczoraj byłaś zła na zielono", czyta Magdalena Czerwińska cz. 5 <<<

***

Na cykl "To się czyta" zapraszaliśmy od poniedziałku do piątku (13-7.10) w godz. 9.45-10.00.

Czytaj także

Eliza Kącka z Nagrodą Literacką "Nike" 2025 i Nagrodą Czytelników

05.10.2025 21:32
Eliza Kącka została wyróżniona Nagrodą Literacką "Nike" 2025 oraz Nagrodą Czytelników. Wyróżnienie przyznano za esej pt. "Wczoraj byłaś zła na zielono". - Ta nagroda jest dla mnie jak dokument bezpieczeństwa w podróży. Porusz mnie, jak wielu ludzi przyjmuje nasz świat do siebie - mówiła odbierając nagrodę Eliza Kącka. 
Eliza Kącka została wyróżniona Nagrodą Literacką Nike 2025 oraz Nagrodą Czytelników. Wyróżnienie przyznano za esej pt. Wczoraj byłaś zła na zielono.
Eliza Kącka została wyróżniona Nagrodą Literacką "Nike" 2025 oraz Nagrodą Czytelników. Wyróżnienie przyznano za esej pt. "Wczoraj byłaś zła na zielono". Foto: PAP/ Piotr Nowak

Książka "Wczoraj byłaś zła na zielono" Elizy Kąckiej zdobyła tegoroczną Nagrodę Literacką "Nike" - Tym razem jurorzy i czytelnicy byli zgodni - pzyznała przewodnicząca kapituły. Pisarka została bowiem wyróżniona także w plebiscycie czytelników. 

>>> "Nike" Czytelników dla Elizy Kąckiej za "Wczoraj byłaś zła na zielono"

Nike 2025 dla Elizy Kąckiej

Esej Elizy Kąckiej pt. "Wczoraj byłaś zła na zielono" to literacki zapis doświadczeń autorki z okresu ciąży i wychowania dorosłej już córki w spektrum autyzmu. Jednak słowo "autyzm" nie pada tu ani razu.

- Deklaruję, że książka jest przeciw diagnozom. Nie w sensie praktycznym, bo diagnozy jako papier obramowujący nasze aktywności są w stanie nam coś zapewnić, tylko przeciw diagnozom jako unifikującym klasyfikacjom - mówiła w jednej z rozmów w Dwójce dr Eliza Kącka, autorka książki, w której opisuje swoją relację z córką będącą w spektrum autyzmu.

>>> Eliza Kącka: moja książka jest przeciw diagnozom

"Wczoraj byłaś zła na zielono"

Historia Rudej i jej mamy pokazuje, że czasem nawet najbliżsi sobie ludzie muszą się nauczyć żyć z barierą komunikacyjną, pogodzić się z tym, że zrozumienie nigdy nie będzie pełne i osiągane bez wysiłku. Ale taka relacja też jest cenna. "Jej sposób myślenia dał mi dowód istnienia innego świata. Niejednorodnego, żywego, nicującego nasze kategorie. Baśń może być do niego wehikułem. Nie do świata królewien, świniopasów i smoków, jak myślałam w dzieciństwie. Do świata wyzwalającego słowa, pojęcia i rzeczy z reguł oswojonej grawitacji - pisze Kącka.

>>> Eliza Kącka: moja córka nie tłumaczy, co myśli. Ona rozumie świat inaczej

Sprawdź także:

Finaliści Nike 2025

Pozostałymi finalistami nagrody byli: Beata Guczalska za książkę "Konrad Swinarski. Biografia ukryta", Ignacy Karpowicz za "Ludzi z nieba", Kora Tea Kowalska za "Patrz pod nogi. O zbieraniu rzeczy", Dorota Masłowska za :Magiczną ranę", Tomasz Różycki za "Hulanki & Swawole" i Paweł Sołtys za "Sierpień".

>>> Sprawdź: Finaliści Nike 2025. Kto znalazł się wśród nominowanych? 

***

  • Nagroda Literacka "Nike" za książkę roku przyznawana od 1997 roku. Jej celem jest promocja polskiej literatury współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem powieści.
  • W jury w tym roku zasiadali: Anna Arno, Witold Bereś, Bogdan Białek, Andrzej Brzeziecki, Justyna Jaworska (przewodnicząca), Zbigniew Mentzel, Radosław Romaniuk, Katarzyna Sawicka-Mierzyńska i Krzysztof Siwczyk.
  • Autorka nagrodzonej książki otrzymuje statuetkę Nike zaprojektowaną przez Gustawa Zemłę oraz nagrodę pieniężną w wysokości 100 tys. złotych. Organizatorem nagrody jest Fundacja Nagrody Literackiej „Nike”

***

PAP/IAR/zchowaniec