Płyta zawiera 25 pieśni z religijnego repertuaru Podlasia (z powiatów: bielskiego, hajnowskiego, monieckiego). Są to pieśni pogrzebowe związane z czuwaniem przy zmarłym, pogrzebem i okresem żałoby oraz pieśni z okresu Wielkanocy (pieśni wielkopostne) i Bożego Narodzenia (pastorałki), funkcjonujące w tradycji katolickiej i prawosławnej.
Nagrań dokonała Julita Charytoniuk w latach 2010–2013 w domach śpiewaków, tudzież w wiejskich świetlicach.
Bazę badania stanowią nagrania dokonane w latach 2012–13 na północnym Podlasiu.
Nagrań dokonano w pięciu wsiach, zamieszkałych przez ludność wyznania rzymskokatolickiego: Guzy, Chojnowo, Rybniki, Bajki-Zalesie, Długołęka oraz w siedmiu wsiach prawosławnych: Soce,Kożyno, Gorodzisko (i Przybudki), Kuraszewo, Krasna Wieś, Malinniki, Dasze. Uzyskano w sumie ponad 50 godzin nagrań – około 90 pieśni i wywiadów etnograficznych od 68 osób zamieszkujących w/w miejscowościach, urodzonych w latach dwudziestych-siedemdziesiątych XX wieku.
Efektem przeprowadzonych badań jest multimedialny materiał składający się z autentycznych nagrań religijnych pieśni katolickich i prawosławnych, zbioru tekstów i notacji, zdjęć oraz etnograficznego opisu.
Lista utworów
1. Dobranoc sąsiedzie (pogrzebowa) – Bajki Zalesie
2. Jezu słodki zwiastowany (na końcu różańca) – Bajki Zalesie
3. Najsłodszy Jezu dla imienia Twego (na końcu różańca) – Bajki Zalesie
4. Wdzięczny mój Jezu (wielkopostna) – Bajki Zalesie
5. Zapada zmrok (pogrzebowa) – Bajki Zalesie
6. Żegnam cię mój świecie wesoły (pogrzebowa) – Bajki Zalesie
7. Na cmentarzu mieszkać będę (pogrzebowa) – Chojnowo
8. Żegnam cię mój świecie (pogrzebowa) – Chojnowo
9. Czemu Panie tak rychło (pogrzebowa) – Guzy (Jan Szklarzewski solo)
10. Pamiętaj człowiecze (wielkopostna) – Guzy (Jan Szklarzewski solo)
11. Zmiłuj się Boże nade mną grzesznikiem (pogrzebowa; po pochowaniu) – Guzy (Jan Szklarzewski solo)
12. Jedną garstką ziemi (pogrzebowa) – Guzy
13. Jezu w Ogrójcu mdlejący (wielkopostna) – Guzy
14. O jak fałszywe wszystko (pogrzebowa) – Guzy
15. Zmarły człowiecze (pogrzebowa) – Guzy
16. Aniele Stróżu mój miły patronie (pogrzebowa) – Rybniki
17. Barbaro Święta (pogrzebowa) – Rybniki
18. Cokolwiek w świecie (pogrzebowa) – Rybniki
19. Już idę do grobu (pogrzebowa, na wyprowadzenie) – Rybniki
20. Bądź miłosierny (pogrzebowa) – Długołęka 1
21. Litania o Najsłodszym Imieniu Jezus – Długołęka 1
22. Trójca Bóg Ojciec (pogrzebowa, przy czuwaniu) – Długołęka 1
23. Zmarły człowiecze (pogrzebowa) – Długołęka
24. Ach mój Jezu (pogrzebowa) – Długołęka 2
25. Przyjdzie Panie zaginąć (pogrzebowa) – Długołęka 2
26. Egzorta (czytana na pogrzebie) – Długołęka 2 (czyta Aleksander Hodun)
Religijne ludowe pieśni prawosławne – spis nagranych utworów:
1. Boh Predwiecznyj (kolęda) – Dasze
2. Ide zwiezda czudna (kolęda) – Dasze
3. Szto to za nowyna (kolęda) – Dasze
4. Zwiezda od woschoda (kolęda) – Kożyno
5. Christos Spasitiel (kolęda) – Kożyno
6. Nowoje lieto zaczynaje (kolęda) – Przybudki
7. Woimi niebo (kolęda) – Przybudki
8. Caru Hrystie tierpieliwyj (wielkopostna) – Dasze
9. Szto za narod (wielkopostna) – Dasze
10. Christos wyszeł z chramu (wielkopostna) – Krasna Wieś
11. W Wełykij czetwer uweczeri (wielkopostna) – Krasna Wieś
12. Skorbnaja Maci (wielkopostna) – Przybudki
13. Zyszła łuna na nebi jasno (wielkopostna) – Malinniki
14. Zawtra zawtra w dień k Zakcheju (wielkopostna) – Malinniki
15. Zwiozdy na niebie sijali (wielkopostna) – Malinniki
16. Czoho brate druha sudysz (wielkopostna) – Malinniki
17. Ja ubohij człowiek (wielkopostna) – Malinniki
18. Sudosyw jeji Petro j Pawoł (wielkopostna) – Dasze
19. Gospodi pomiłuj, Gospodi prosti (wielkopostna) – Dasze
20. Nastała na swietie nieżdanna trewoha (wielkopostna) – Kożyno
21. Ja leżu w mogile (pogrzebowa) – Dasze
22. Na wsiech sonce swietit (pogrzebowa) – Dasze
23. Pomynajte minia bratnia (pogrzebowa) – Dasze
24. Usłyszy Boże molenie moje (pogrzebowa) – Dasze
25. O Boże moj Boże pominalnaja (pogrzebowa) – Krasna Wieś
26. Czystotoju toj czesniejszyj (o Janie Apostole) – Kożyno
27. Zastupnica userdnaja (maryjna) – Dasze
28. Diewica czystaja krasota (o Św. Barbarze) – Kuraszewo
29. O Swiatiejszaja Diewo (maryjna) – Soce
WYKONAWCY
Śpiewacy z Podlasia, ze wsi: Chojnowo, Dasze, Długołęka, Gorodzisko, Guzy, Kożyno, Krasna Wieś, Malinniki, Rybniki, Soce
Praca badawcza Ludowe pieśni religijne na Podlasiu Julity Charytoniuk i Tetiany Zachykievich.
Julita Charytoniuk – pedagog, kulturoznawca, instruktorka rękodzieła artystycznego (ukończyła Małopolski Uniwersytet Ludowy we Wzdowie), absolwentka Podyplomowych Studiów Etnomuzykologicznych na Uniwersytecie Warszawskim, doktorantka muzykologii Instytutu Sztuki PAN (opiekun naukowy prof. Piotr Dahlig); przygotowuje dysertację poświęconą wybitnym śpiewaczkom i śpiewakom ludowym z Podlasia. Jest uczestniczką i koordynatorką projektów muzycznych oraz ekspedycji badawczych na terenie Podlasia i Polesia (ukraińskiego i białoruskiego). Organizuje warsztaty śpiewu, prowadzi zajęcia praktyczne dotyczące pieśni tradycyjnych. Dokumentuje pieśni podlaskie, jednocześnie ucząc się ich bezpośrednio od wiejskich wykonawców, których również zaprasza do współpracy w warsztatach i nagrywaniu płyt. Jest założycielką i kierownikiem muzycznym grupy Południce, wykonującej tradycyjne pieśni polskie i ukraińskie. Uczestniczyła w projekcie i spektaklu „Olmany Interludium”, opartym na pieśniach z Polesia (Stowarzyszenie Panorama Kultur). Jako członkini Stowarzyszenia Dziedzictwo Podlasia pisze i koordynuje projekty związane z kulturą tradycyjną – muzyką (warsztaty, wydanie płyt: „Pieśni z Kożyna”, „Ludowe pieśni religijne z Podlasia”), rękodziełem. Jest sekretarzem Forum Muzyki Tradycyjnej.
Tetiana Zachykievich (Sopiłka) – etnomuzykolog i wokalistka. Absolwentka i wieloletni pracownik naukowy Akademii Muzycznej im. Piotra Czajkowskiego w Kijowie. Jest członkinią powstałego w 1979 roku ukraińskiego zespołu „Drewo”, skupiającego wykonawców i badaczy muzyki tradycyjnej, a także założycielem i liderem warszawskiego zespołu „Dziczka”. Od początku lat 90-tych jeździ po wsiach Ukrainy, zbierając oryginalne archaiczne pieśni, a także obrzędy i rytuały. Jest autorką artykułów naukowych z zakresu etnomuzykologii. Opracowała i wydała pięć płyt z muzyką tradycyjną Ukrainy Wschodniej. Od kilkunastu lat prowadzi warsztaty śpiewu ukraińskiego w różnych miastach Polski i zagranicą. Jest autorką opracowania muzycznego m.in. do spektakli „Bardzo prosta historia” M. Łado (Teatr im. J. Kochanowskiego w Opolu), „Cięte historie” wg A. Awierczenko (Teatr Współczesny w Szczecinie), „Prorok Ilja” T. Słobodzianka (Teatr na Woli w Warszawie), „Ożenek” N. Gogola (Teatr Studio w Warszawie). Współpracowała także z Teatrem DACH Włada Troickiego w Kijowie. Jako wokalistka brała także udział m.in. w projektach „Voo Voo i UkraInni”, „Harmonia”, Koncert Papieski 2011, Koncert Niepodległości 2012, 2013.
***
Skład jury Fonogramu Źródeł 2013:
prof. Piotr Dahlig - etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW
dr Weronika Grozdew - Kołacińska- etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN
Piotr Kędziorek - dziennikarz Programu 2 PR
Anna Szewczuk - kierownik RCKL, Program 2 PR
Anna Szotkowska - dziennikarz Programu 2 PR
przyznało pierwszą nagrodę Instytutowi Sztuki Polskiej Akademii Nauk za dwie antologie nagrań archiwalnych dokonanych w latach 50-tych XX wieku: Pierwszy Podhalański Popis Konkursowy Ludowych Muzyk Góralskich. Zakopane 18-20 kwietnia 1952 oraz Pamiątki przeszłości z archiwum wydobyte. Pieśni i muzyka Kielecczyzny.
Na szczególne uznanie zasługują autorzy obu albumów: Jacek Jackowski, Aleksandra Szurmiak- Bogucka i Kaja Maćko- Gieszcz.
Drugą nagrodę Jury przyznało Miejskiemu Domowi Kultury w Kolbuszowej za album -katalog „Festiwal żywej muzyki na strun dwanaście i trzy smyki 2013” – za wszechstronne ukazanie lokalnych tradycji muzycznych.
Trzecią nagrodę otrzymały ex aequo: Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia i Julita Charytoniuk za ukazanie specyfiki pogranicza kulturowo- wyznaniowego na płycie Ludowe pieśni religijne z Podlasia oraz Stowarzyszenie Krusznia i Paweł Luto za album Rwie się życia przędza prezentujący bogactwo i różnorodność pieśni śpiewanych podczas czuwania przy zmarłym na Suwalszczyźnie.
Nagrodę Specjalną w wysokości 2500, - złotych otrzymał Maciej Filipczuk- autor płyty Mazurek vulgaris za wierną kontynuację stylu gry skrzypka Kazimierza Meto.
Jury z zadowoleniem podkreśla wysoki poziom nadesłanych fonogramów i przyznaje wyróżnienia dla Antoniego Pilcha za płyty: Władysław Piróg, skrzypek ze Słonnego oraz Wojciech Pilch - Pieśni Słonne; dla Zespołu Regionalnego im. Jana Malinowskiego za płytę Pienińskie nuty oraz dla Kapeli Góralskiej Szumiąca Woda z Rytra w Beskidzie Sądeckim.
