Віслава Шымборская, Прага 2010
У 2023 годзе знакамітай польскай паэтэсе Віславе Шымборскай споўніцца 100 гадоў з дня нараджэння. Учора, 1 лютага, была 11 гадавіна яе смерці. Сенат Польшчы абраў Шымборскую патронам 2023 года. Яе вершы перакладзены больш чым на сорак моваў свету, у тым ліку на беларускую.
Віслава Шымборская нарадзілася 2 ліпеня 1923 года ў Корніку ў Вялікапольшчы. Першая дама польскай паэзіі, аўтарка трынаццаці тамоў паэзіі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры, узнагароджаная найвышэйшай дзяржаўнай узнагародай – ордэнам Белага Арла. Яе вершы перакладзены больш чым на сорак моваў свету.
На беларускую мову першым Віславу Шымборскую пачаў перакладаць Максім Танк. Дзякуючы яго перакладам вершы паэткі паяўляліся ў савецкім друку. Друкаваў Шымборскую заслужаны паэт і даследчык літаратуры Алег Лойка. Найбольшую колькасць вершаў Віславы Шымборскай, амаль усю яе творчасць, пераклала паэтка Ніна Мацяж. У яе перакладзе быў выдадзены зборнік «Свет, варты вяртання», а таксама меншыя зборнікі «Хвіля» і «Двукроп’е».
Перакладаюць вершы польскай наблісткі на беларускую мову і сучаснікі: Сяргей Прылуцкі, Наталка Русецкая, Марына Казлоўская.
У дзень памяці Віславы Шымборскай (паэткі не стала 1 лютага 2012 года) Андрэй Хадановіч размаўляў з перакладчыцай і літаратуразнаўцай Марынай Казлоўскай пра адметнасць паэзіі Віславы Шымборскай у рамках цыкла літаратурных анлайн-сустрэч «Санаторый пад Клепсідрай».
Гэта паэзія без маралізатарства, паэзія, якая адштурхоўваецца ад штодзённасці – так Марына Казлоўская патлумачыла сваё захапленне творчасцю Шымборскай.
-Мне вельмі імпануе мова, якую Шымборcкая ўсё жыццё шукала і знайшла, каб гаварыць пра важныя рэчы. Гэта паэзія без маралізатарства. Гэта паэзія, якая адштурхоўваецца ад штодзённасці. Яна знайшла спосаб гаварыць пра важнае. Гаварыць пра смерць, выкарыстоўваючы вобраз ката ў пустой кватэры. Пошук паэтычнай мовы, пошук выказвання, якое не было б банальным і пафасным, але пры гэтым вельмі датклівым, мяне ў Шымборскай вельмі прыцягвае.
Нобелеўскую прэмію Віслава Шымборская атрымала ў 1996 годзе за «паэзію, якая з іранічнай дакладнасцю дазваляе гістарычнаму і біялагічнаму кантэксту паўстаць у фрагментах чалавечай рэчаіснасці». Сама Шымборская іранічна і скептычна ставілася да слова паэт, пра што яна казала ў нобелеўскай лекцыі.
ав
слухайце аўдыё