Эксперт з Цэнтру ўсходніх даследаванняў Якуб Якубоўскі (Jakub Jakóbowski) тлумачыць, чаму для Кітая важна захоўваць уласную энергетычную незалежнасць.
На міжнароднай арэне Кітай імкнецца пазіцыянаваць сябе як краіна, заклапочаная змяненнем клімату, і, па сутнасці, спрабуе весці канструктыўны дыялог з Еўрасаюзам і ЗША. Нават у рэаліях канкурэнцыі і супрацьстаяння Кітай выкарыстоўвае кліматычную палітыку як тое, што звязвае яго з заходнімі краінамі.
— Для кітайцаў кліматычная палітыка – гэта прамысловая палітыка. Яны маюць вялікія амбіцыі дамінаваць у нішы зялёных тэхналогій, якая хутка расце. На гэта выдаткоўваецца значная дзяржаўная падтрымка, і гэта дае вынік.
Кітай уводзіць у дзеянне вялікія аб'ёмы магутнасцей аднаўляльных крыніц энергіі. Яны змогуць дасягнуць пастаўленай перад сабой мэты – 1,2 тэрават – задоўга да 2030 года. Аднаўляльныя крыніцы энергіі таксама зʼяўляюцца інструментам кіравання эканомікай. Дзякуючы велізарным памерам субсідый, кітайцы здольныяса свайго рынку перайсці на трэція рынкі, дзе ЕС павінен канкураваць з імі.
Тым не менш, асноўнай крыніцай выкідаў у Кітаі зʼяўляецца вугальная энергія, на якую прыпадае каля 55%. Нягледзячы на агульную дэкларацыю кліматычных мэтаў, яны не маюць намеру адступаць ад вугальнай сыравіны. Гэта звязана з некалькімі прычынамі.
Будаўніцтва вугальных электрастанцый зʼяўляецца элементам стымулявання ўнутранага попыту, у тым ліку інвестыцый у будаўніцтва. Кітайцы добра ўмеюць будаваць электрастанцыі, і асабліва на ўзроўні мясцовых органаў улады, якія абавязаны падтрымліваць эканамічнае развіццё, прымаюцца рашэнні аб будаўніцтве новых блокаў. У першым паўгоддзі 2023 года было зацверджана будаўніцтва 50 ГВт, гэта велізарная магутнасць. Абмежаванне будаўніцтва вугальных блокаў стала важным унутраным пытаннем у палітыцы Кітая, хоць бачных вынікаў няма.
Такім чынам, будаўніцтва новых вугальных станцый карэлюе з эканамічнай сітуацыяй, яно не ўлічвае палітыку ў галіне клімату і міжнародныя абавязацельствы, і нават попыт на энергію. Кітайцы будуюць новыя станцыі, хоць загрузка цяперашніх няпоўная, складае каля 50-60 працэнтаў.
Важную ролю адыгрывае элемент энерганезалежнасці. Рашэнні аб перазапуску вугальных электрастанцый звязаныя з міжнароднай сітуацыяй. Кітайцы маюць на ўвазе канкурэнцыю з ЗША і разглядаюць розныя сцэнары, пры якіх яны могуць быць адрэзаныя ад імпартаваных энергарэсурсаў, такіх як нафта і газ. Сёння вугальная энергетыка захоўваецца таксама па стратэгічных прычынах
Кітайская атамная праграма, вядома, велізарная, але размова ідзе пра некалькі дзясяткаў гігават у інвестыцыйным працэсе, а патрэбы Кітая значна большыя. Акрамя таго, аднаўляльныя крыніцы энергіі сканцэнтраваны ў менш населеных цэнтральных і заходніх частках краіны, дзе ёсць велізарныя ветраныя і фотаэлектрычныя фермы, але попыт ёсць ва ўсходнім Кітаі, і сам па сабе гэты факт стварае цяжкасці ў перадачы энергіі, нягледзячы на велізарныя інвестыцыі ў электрасеткі. Гэта паглыбляе кантраст паміж дзеяннямі і дэкларацыямі.
Матэрыял цалкам можна прачытаць у Gazeta Wyborcza