Інжынер Славаш Узнаньскі-Вісьнеўскі даўно рыхтаваўся да гэтага гістарычнага палёту і неаднаразова падкрэсліваў, што не можа дачакацца, каб ажыццявіць сваю мару — паглядзець на Зямлю з арбіты.
Місія «Ігніс» з'яўляецца часткай міжнароднай камерцыйнай місіі Ax-4, у якой касманаўты з ЗША, Індыі і Венгрыі паляцяць на МКС. Місіі на Міжнародную касмічную станцыю (МКС) дапамагаюць падрыхтаваць людзей да далейшага даследавання космасу, але яны таксама могуць спрыяць запуску прамысловай вытворчасці ў космасе, заявіў PAP спецыяліст Еўрапейскага касмічнага агенцтва (ЕКА) Томас Шызбі. Ён ацаніў, што для Польшчы місія Ax-4, у якой удзельнічае польскі касманаўт Славаш Узнаньскі-Вісьнеўскі, з'яўляецца імпульсам для прамысловасці і навукі, а таксама натхненнем для далейшых дзеянняў.
Славаш Узнаньскі-Вісьнеўскі — інжынер, які працаваў, сярод іншага, у Еўрапейскай арганізацыі ядзерных даследаванняў CERN у Швейцарыі. У лістападзе 2022 года, перамогшы многія тысячы кандыдатаў з усёй Еўропы, паляк стаў рэзервовым касманаўтам Еўрапейскага касмічнага агенцтва. У 2023 годзе было вырашана арганізаваць польскую касмічную місію і адправіць у космас другога ў гісторыі паляка.
Славаш Узнаньскі-Вісьнеўскі апошнія некалькі месяцаў удзельнічаў у трэніроўках і выпрабаваннях, якія рыхтавалі яго да працы на арбіце. Цяпер разам з іншымі членамі экіпажа ён чакае палёту ў каранціне.
Падчас апошняй прэс-канферэнцыі перад палётам ён падкрэсліў, што хацеў бы, каб яго касмічнае падарожжа стала натхненнем і прынесла шмат радасці ўсім палякам:
- Космас заўсёды яднаў і натхняў. Спадзяюся, што місія «Ігніс» вам усім дасць нагоду, каб паглядзець у неба. Дасць адвагі для амбіцыйных мараў і іх рэалізацыі. Няхай дасць вам магчымасць адчуць, як шмат мы можам дасягнуць, калі дзейнічаем разам. Я мару, каб узяць вас усіх з сабою, 40 мільёнаў палякаў.
Нягледзячы на тое, што палёт у космас і першыя дні прыбыцця на арбіту, з-за ўмоў і абмежаванняў чалавечага арганізма, не самыя прыемныя, будучы польскі касманаўт падкрэсліў у інтэрв'ю Польскаму радыё, што ён рады магчымасці ажыццявіць сваю дзіцячую мару:
- Для мяне, як малога хлопчыка, гэта была мара. Думаю, многія дзеці мараць аб тым, каб паляцець у космас. Думаю, многія дарослыя таксама гэтага хочуць. Гэты досвед з'яўляецца незвычайным эмацыйным досведам для кожнага чалавека, паглядзець зверху на Зямлю, на жыццё, якое мы ведаем, бо мы не ведаем іншага жыцця на якой-колечы планеце. Гэта мусіць быць нечым неверагодным, гэты эфект позірку назад на нас усіх.
Славаш Узнаньскі-Вісьнеўскі падкрэслівае, што місія «Ігніс» і яго палёт на МКС будуць непасрэдна спрыяць папулярызацыі навукі і развіццю касмічных тэхналогій і прамысловасці ў Польшчы. Пытанне не ў тым, ці можам мы ўдзельнічаць у заваяванні космасу, а ў тым, наколькі вялікім гульцом мы будзем, і ці атрымаем ад гэтага прыбытак, гаварыў польскі касманаўт Польскаму радыё:
- Чаму варта? Бо мы атрымліваем велізарны досвед у будове касмічнай тэхнікі. А касмічная тэхніка ўдзельнічае ў жыцці кожнага з нас, гэта велізарны бізнес. Па-другое, мы атрымліваем кампетэнцыі, каб будаваць нашае тэхналагічнае будучае. Па-трэцяе, гэта рэклама, паказанне таго, што мы, як Польшча, удзельнічаем у тэхналагічным глабальным спаборніцтве, што ў нас ёсць адрас у космасе, што мы з’яўляемся партнёрам у пабудове адной з найбольш сучасных галін эканомікі, якая развіваецца з хуткасцю 10% год за годам.
У рамках польскай касмічнай місіі «Ігніс» Славаш Узнаньскі-Вісьнеўскі будзе знаходзіцца на арбіце каля двух тыдняў, падчас якіх правядзе некалькі навуковых эксперыментаў, распрацаваных польскімі кампаніямі і ўстановамі, ва ўмовах мікрагравітацыі.
У прыватнасці, паляк на арбіце будзе праводзіць розныя даследаванні: ад паводзін імуннай сістэмы чалавека, кішачных мікраарганізмаў або мышцаў у космасе да выпрабавання прылады, якая дазваляе мозгу кіраваць кампутарам. Навукоўцы са Шчэцінскага ўніверсітэта падрыхтавалі эксперымент з дражджамі з імплантаванымі генамі ціхаходак — адных з самых устойлівых жывёл на Зямлі, — якія можна было б выкарыстоўваць для вытворчасці ежы ў космасе. Падобным чынам будуць вывучацца мікраводарасці з ваколіц вулканаў, якія любяць экстрэмальныя ўмовы і могуць дапамагчы ў вытворчасці кіслароду і лекаў, падрыхтаваныя кампаніяй Extremo Technologies.
Паводле слоў кіраўніка каманды Еўрапейскага касмічнага агенцтва (ЕКА) па місіях на нізкую калязямную арбіту Томаса Шызбі, многія даследаванні, якія праводзяцца на МКС, неабходныя для падрыхтоўкі чалавецтва да далейшых даследаванняў космасу. Гэта асабліва тычыцца эксперыментаў па наступствах знаходжання па-за Зямлёй.
- Каб чалавецтва магло ляцець далей у космас, даследаваць Месяц, Марс і далей, нам трэба зразумець, што адбываецца з чалавечым целам у космасе. На МКС было праведзена шмат даследаванняў па гэтай тэме, але кожны раз мы даведваемся больш, і даследаванні ідуць усё глыбей і глыбей, — гаворыць Шызбі.
Ён дадаў, што дэманстрацыі тэхналогій служаць падобнай мэце: касмічная станцыя з'яўляецца добрым месцам для тэставання рашэнняў, карысных у далейшых касмічных палётах, такіх як сістэмы жыццезабеспячэння, перапрацоўка матэрыялаў або паветра.
Шызбі таксама адзначыў, што місіі на арбіту могуць прынесці і менш відавочныя вынікі. На яго думку, адной з найбольшых перспектыў з'яўляецца запуск прамысловай вытворчасці ў космасе:
- Мы зараз разглядаем, напрыклад, распрацоўку лекаў у космасе, таму што іх можна вырабляць там з больш высокім узроўнем чысціні без гравітацыі. У космасе таксама можна вырабляць значна больш чыстыя валаконна-аптычныя кабелі, што было б значна больш эфектыўна, — сказаў эксперт.
Іншыя патэнцыйныя прыклады ўключаюць здабычу сыравіны і мінералаў, а таксама будаўніцтва машын і касмічных апаратаў.
Томас Шызбі адзначыў, што найбольшай перашкодай у цяперашні час з'яўляецца кошт запуску грузаў на арбіту, але па меры таго, як усё больш прыватных кампаній удзельнічаюць у такіх падзеях, выдаткі зніжаюцца, і ў нейкі момант, гэта адкрые вароты для бізнесу:
- Гэта зусім не павінна быць далёкай перспектывай. Калі мы знойдзем нешта сапраўды вартае таго, каб рабіць у космасе, рынак проста выбухне, — ацаніў Шызбі. - Гаворка ідзе толькі пра тое, каб дасягнуць таго моманту, калі патэнцыйны прыбытак перавышае выдаткі, і тады ў такіх сітуацыях галіна можа рухацца вельмі хутка. Проста кажучы, калі з'яўляецца новая тэхналогія, якая прыносіць прыбытак, раптам з'яўляецца велізарная матывацыя яе развіваць.
Пачаткова старт планаваўся на сёння. З-за кепскіх умоваў надвор’я запуск з касмічнага цэнтра Кенэдзі на мысе Канаверал, штат Фларыда, быў адкладзены на 24 гадзіны. Новая дата запуску прызначана на сераду, 11 чэрвеня, 14:00 па польскім часе.
ав
слухайце аўдыё