Праграма «Чыстае паветра» – гэта галоўная польская кампанія па барацьбе са смогам, у рамках якой фінансуецца замена вугальных печаў і цеплавая мадэрнізацыя дамоў. Да гэтага часу падпісана 321 тыс. дамоў на замену печаў. Паводле звестак Polish Smog Alert, у Польшчы падлягаюць замене 3 мільёны печаў, піша Gazeta Wyborcza.
– Павышэнне максімальнага памеру субсідыі датычыцца толькі дзвюх груп бенефіцыяраў. Больш за тое, гэта скандал, што пашырэнне тычыцца толькі субсідый з перадфінансаваннем – кажа Анджэй Гула (Andrzej Guła), лідар Krakow Smog Alert. – Дафінансаванне не вырашыць праблему людзей, якія ўцяпляюць сваімі сіламі, асабліва пры адсутнасці брыгад і больш дарагіх будаўнічых паслуг. Прыблізна 30 % асобаў ажыццяўляюць інвестыцыі эканамічным метадам, самастойна, без прыцягнення знешніх кампаній. Авансавае фінансаванне можа быць толькі за кошт будаўнічай кампаніі.
Прэм’ер-міністар Матэвуш Маравецкі нядаўна заклікаў палякаў уцяпліць свае дамы.
Аднак урад не падрыхтаваў ніякіх зменаў, якія б спрашчалі атрыманне грошай на такія інвестыцыі ад «Чыстага паветра».
У цэлым па эканоміцы інфляцыя цяпер складае больш за 15 працэнтаў у год, але на будаўнічым рынку цэны змяняюцца значна больш хуткімі тэмпамі.
– Неабходна скарэктаваць узровень цэнаў у «Чыстым паветры», бо яны не мяняліся з пачатку праграмы. Інфляцыя зʼела значную частку субсідый, напрыклад, у выпадку з ізаляцыйнымі матэрыяламі гаворка ідзе пра падвойнае павышэнне. Рэакцыі ўрада на гэта няма. Парогі даходаў, якія даюць права на субсідыі, таксама павінны быць скарэктаваныя, таму што інфляцыя прыводзіць да скарачэння рэальных даходаў. Гэтага таксама не адбылося – пералічвае Анджэй Гула.
Акрамя таго, праграма «Чыстае паветра» распаўсюджваецца толькі на аднакватэрныя дамы. У такіх месцах, як Ніжняя Сілезія або Верхняя Сілезія, дамінуюць шматкватэрныя дамы.
На замену печаў, а таксама вокнаў плануюць выдаткаваць зусім невялікія грошы, каб знізіць спажыванне энергіі: 1,8 мільярда злотых за чатыры гады.
Між тым, у дзесяць разоў больш, ажно 11,5 мільярдаў злотых, урад мае намер выдаткаваць сёлета на аднаразовую дапамогу ў памеры 3 тысяч злотых для людзей, якія ацяпляюць дом вугалем.
Эксперты не сумняюцца: адсутнасць інвестыцый у цеплаізаляцыю ў спалучэнні з адсутнасцю вугалю на складах прывядзе да спальвання смецця.
Дарэчы, у выніку ўвядзення субсідый на вугаль дыскрымінуюцца людзі, якія да гэтага часу – таксама ў рамках «Чыстага паветра» – замянілі свае печы на больш экалагічныя. Дафінансавання на пелеты, газ і электрычнасць няма, а яны таксама істотна падаражэлі.
вх