Аднаму з кіроўцаў, які загінуў у нядаўняй аварыі з польскім аўтобусам у Харватыі, было 72 гады. Як толькі гэтая інфармацыя была абнародавана, практычна адразу ж прагучалі галасы, што пажылым людзям ні ў якім разе нельга займацца пэўнымі відамі дзейнасці. Аднак эксперты падкрэсліваюць, што ўвядзенне ўзроставых абмежаванняў – гэта не вельмі добрая ідэя – трэба ўлічваць здароўе чалавека.
Пажылыя работнікі кампенсуюць дэфіцыт кадраў у многіх галінах, асабліва там, дзе не хапае моладзі. Так і ў выпадку з прафесіяй кіроўцы, якая малапрывабная для моладзі. Нормай з'яўляюцца паездкі ноччу і эканомія арганізатарам або наймальнікам на пражыванні ў гасцініцах, таму часта кіроўцы «адпачываюць» на пярэднім сядзенні, калі машынай кіруе другі шафёр.
Старшыня рэспубліканскай секцыі аўтамабільнага транспарту «Салідарнасць» Тадэвуш Кухарскі (Tadeusz Kucharski) рэзка акрэслівае ўмовы працы кіроўцаў грузавікоў: яны жахлівыя.
– Кіроўцу няма дзе і як адпачыць, бо інфраструктуры няма. Абавязковы перапынак не заўсёды прыпадае на ноч, бо часам кіроўцу даводзіцца праводзіць на сонечнай стаянцы менавіта сярэдзіну дня. Часцей за ўсё ў транспартных сродках няма парковачнага кандыцыянеру, а з-за таго, што на паркоўцы забаронена стаяць з уключаным рухавіком, тэмпература ў салоне хутка падымаецца да некалькіх дзясяткаў градусаў. Хто хацеў бы працаваць у такіх умовах? – пытаецца Тадэвуш Кухарскі.
Пры гэтым ён звяртае ўвагу на бяздзейнасць Нацыянальнай інспекцыі працы, якая звычайна не кантралюе дробныя прадпрыемствы, а менавіта гэтыя прадпрыемствы найчасцей парушаюць нормы, напрыклад, адносна нормаў адпачынку, аплаты працы ці ўнёскаў.
Чаму пажылыя кіроўцы мірацца з дрэннымі ўмовамі працы? Выбару ў іх няма, бо да пенсіі засталося няшмат. Да таго ж дзесяцігоддзямі прадпрыемствы плацілі за іх унёскі з мінімальнага заробку.
Медсёстры таксама старэюць. У канцы траўня прэзідэнт Анджэй Дуда распавёў анекдот пра тое, як 67-гадовая медсястра ставіла пацыенту катэтар. Калі маладыя людзі па-ранейшаму не зацікавяцца гэтай прафесіяй або зʼедуць за мяжу, можа аказацца, што нават 67-гадовая медсястра будзе на вагу золата. Цяпер сярэдні ўзрост польскай медсястры перавышае 53 гады (дадзеныя Вярхоўнай палаты медсясцёр і акушэрак за 2021 год), і сярэдні ўзрост расце, многім людзям, якія працуюць у гэтай прафесіі, ужо за шэсцьдзесят. Калі б не яны, бальніцы і паліклінікі (сярэдні ўзрост тут больш за 60 гадоў) былі б у яшчэ горшай сітуацыі. І адным павышэннем заробкаў у прафесію не ўцягнуцца новыя людзі.
Яшчэ адна група, якая выступае за павышэнне заробкаў і паляпшэнне ўмоў працы, – настаўнікі. Бацькі ставяцца да настаўніка як да паслугачоў, якія павінны быць на сувязі 24 гадзіны ў суткі. Калі педагог абураецца такім абыходжаннем, справа часта заканчваецца скаргай у апякунскі савет. Стрэсы, стомленасць і нізкія заробкі прымушаюць моладзь сыходзіць з прафесіі. Многія сыходзяць з прафесіі. Праблема асабліва актуальная ў вялікіх гарадах.
У Польшчы адзін з самых нізкіх пенсійных узростаў сярод еўрапейскіх краінаў, і прафсаюзныя дзеячы выступаюць за яго далейшае змяншэнне. Яны сцвярджаюць, што чалавек пасля 40 гадоў працы стаміўся і заслугоўвае адпачынку. Разам з тым жадаючыя павінны мець магчымасць працягваць працаваць, пакуль ім гэта дазваляе іх здароўе. На жаль, такой «матывацыяй» звычайна зʼяўляецца вельмі нізкая пенсія – праца будзе проста неабходнасцю. Больш пра праблемы рынку працы чытайце ў выданні Dziennik Gazeta Prawna.
вх