Чатыры заводы спынілі вытворчасць, а некалькі скарацілі яе. У некалькіх рэгіёнах былі ўведзены купоны на паліва. Крамль падоўжыў забарону на экспарт бензіну да канца верасня, піша Rzeczpospolita.
На пачатку тыдня цэны на бензін на Санкт-Пецярбургскай таварнай біржы за адзін дзень выраслі на 1,33% (АІ-92) і 2,2% (АІ-95) адпаведна. Гэта азначае, што з пачатку года ў краіне з восьмымі па велічыні запасамі нафты ў свеце цана на бензін 92-й маркі павялічылася на 38%, а на неэтыляваны бензін 95-й маркі – на 49%, паводле разлікаў Reuters.
Аптовыя цэны на бензін у Расіі ніколі не былі такімі высокімі. Бензін АІ-92 у аўторак падаражэў да 71 300 рублёў (3 205 злотых) за тону, перавысіўшы гістарычны максімум 2023 года. Кошт неэтыляванага бензіну АІ-95 вырас да 80 430 рублёў (3 615 злотых) за тону, што зʼяўляецца самым высокім паказчыкам за ўсю гісторыю гэтай статыстыкі ў Расіі.
Каб астудзіць настрой на ўнутраным рынку паліва, расійскі рэжым увёў поўную забарону на экспарт бензіну, спачатку да канца жніўня, а потым — да канца верасня. Выключэнне было зроблена для паставак маторнага паліва ў рамках міжурадавых пагадненняў, але іх абʼём абмежаваны ўстаноўленымі квотамі.
Рашэнне аб забароне экспарту мае выключна прапагандысцкія мэты, бо пасля нядаўніх заходніх санкцый экспарт паліва з Расіі нізкі і мала ўплывае на сітуацыю ў самой Расіі.
На сітуацыю паўплывалі мэтанакіраваныя ўдары Украіны па буйных нафтаперапрацоўчых заводах. З пачатку жніўня чатыры нафтахімічныя заводы ў Расіі ўжо былі спыненыя з-за нападаў беспілотнікаў.
Агульны абʼём цалкам прастойваючых магутнасцей нафтаперапрацоўчых заводаў, паводле звестак The Moscow Times, складае 38,3 мільёна тон, што складае 14% ад агульнага абʼёму перапрацоўкі нафты ў Расіі ў мінулым годзе (267 мільёнаў тон).
Ваўчары на паліва для бізнесу
З-за дэфіцыту бензіну як мінімум у двух рэгіёнах Расіі ўведзена нарміраванне паліва. Паліва прадаецца выключна прадпрыемствам і ўстановам. У выніку ў Крыме бензін АІ-95 знік з большасці запраўак, а на тых, дзе ён яшчэ даступны, продажы ў асноўным заснаваныя на нарміраванні (або хабарах – факт, які афіцыйна не згадваецца). У Забайкальскім краі АІ-95 цалкам знік з продажу.
Паводле Крамля, паліўнага крызісу няма
Што кажа рэжым з гэтай нагоды? Ён запэўнівае грамадзян, якія стаяць у кіламетравых чэргах за палівам, што «сітуацыя пад кантролем». Паводле Міністэрства энергетыкі, ёсць «дастатковы запас усіх відаў і марак паліва, растуць запасы бензіну, і няма лагістычных цяжкасцей». Больш за тое, чыноўнікі запэўніваюць, што «абʼёмы вытворчасці, якія недаатрымліваюць «з-за рамонту нафтаперапрацоўчых заводаў», кампенсуюцца «агульным павелічэннем перапрацоўкі сырой нафты». Адкуль павінен узяць гэты рост, калі як мінімум пяць нафтаперапрацоўчых заводаў прастойваюць?» – гэта тое, што Крамль не тлумачыць грамадзянам.
Пагроза дэфіцыту бензіну ў Расіі захоўваецца, нягледзячы на забарону на экспарт. Гэта звязана з тым, што абʼём экспартаванага камерцыйнага бензіну занадта малы, каб стварыць прафіцыт прапановы ў краіне. З пачатку жніўня пастаўкі маторнага паліва з нафтаперапрацоўчых заводаў на экспарт праз расійскія парты не ажыццяўляліся. За першыя два тыдні ліпеня Расія скараціла экспарт бензіну чыгуначным транспартам праз парты і памежныя пераходы на 23% у параўнанні з папярэднім месяцам, склаўшы каля 91 000 тон.
Ёсць яшчэ адна важная прычына праблем з палівам на расійскім рынку. Вайна Пуціна яго паглынае. Аднак дадзеныя аб тым, колькі паліва траціцца на развязаную вайну, нідзе не публікуюцца. У спалучэнні з паспяховымі нападамі Украіны на нафтаперапрацоўчыя заводы і паліўныя сховішчы гэта стварае велізарную дзірку на расійскім паліўным рынку. Гэта, у сваю чаргу, выклікае рэзкі рост цэн.
Пастаўкі з Кітая і Індыі
На дапамогу рэжыму прыходзяць найбуйнейшыя спонсары расійскай вайны – Кітай і Індыя. Абедзве краіны купляюць не паліва, а сыравіну, якую яны перапрацоўваюць на сваіх нафтаперапрацоўчых заводах і, як і ў выпадку з Індыяй, экспартуюць яе, напрыклад, на рынкі ЕС. Гэтую практыку спынілі толькі тарыфы на індыйскія тавары, уведзеныя Дональдам Трампам, а таксама патрабаванне спыніць закупку расійскай нафты. Брусэль таксама ўвёў санкцыі супраць індыйскага нафтаперапрацоўчага завода Nayara Energy.
Гэта прывяло да абвалу экспарту расійскай нафты ў Індыю. Сярэднесутачны экспарт сырой нафты Urals, якую Індыя імпартуе з расійскіх партоў у Чорным і Балтыйскім морах, у жніўні ўпаў да 400 000 барэляў, паведамляе Bloomberg са спасылкай на дадзеныя адсочвання суднаў Kpler. Гэта ў тры разы менш, чым сярэднія закупкі з Расіі індыйскімі нафтаперапрацоўчымі заводамі ў гэтым годзе.
Аднак Кітай хутка запаўняе прабел. Паводле звестак Kpler, пастаўкі сырой нафты маркі Urals у Кітай павялічыліся ўдвая ў параўнанні з пачаткам года, дасягнуўшы ў жніўні 75 000 барэляў у дзень. Сутыкнуўшыся са значнымі цяжкасцямі з аплатай (санкцыямі), Кітай нядаўна прапанаваў Расіі перайсці на бартэр. Таму не выключана, што кітайскае паліва, вырабленае з расійскай сыравіны, неўзабаве зʼявіцца на расійскіх запраўках.
вх