У сувязі з пытаннямі і занепакоенасцю адносна правілаў набору замежнікаў у польскія ўніверсітэты, міністр навукі Марцін Куласек запэўніў, што яго міністэрства аналізуе сітуацыю і дзейнічае ў адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам.
Ён падкрэсліў, што правілы, якія ўводзяцца ў гэтым годзе, «накіраваны на забеспячэнне справядлівасці і сапраўднасці працэсу набору і яго аб'ектыўнасці». Ён заявіў, што асноўная мэта гэтых рашэнняў – прадухіліць махлярскае атрыманне замежнікамі польскіх віз шляхам абыходу сістэмы пад выглядам жадання вучыцца ў Польшчы.
Змены ў правілах прыёму на працу для замежнікаў звязаны з уступленнем у сілу 1 ліпеня гэтага года так званага спецыяльнага візавага закона – «Закона аб унясенні змяненняў у некаторыя законы з мэтай ліквідацыі парушэнняў у візавай сістэме Рэспублікі Польшча». Папраўка была падрыхтавана ў сувязі з так званым візавым скандалам – адна з яго тэм тычылася замежнікаў, якія выкарыстоўвалі прыём на працу ў польскіх універсітэтах для ўезду ў Шэнгенскую зону і атрымання там працы.
Згодна са змененымі палажэннямі, замежныя заяўнікі для навучання ў Польшчы павінны мець дыплом аб сярэдняй адукацыі і пацверджанне валодання мовай навучання не менш за B2. Гэта не распаўсюджваецца на замежнікаў, якія скончылі школу ў краіне ЕС або АЭСР, а таксама ва Украіне і Кітаі, з якімі Польшча падпісала пагадненні.
У сваёй заяве міністр Куласек падкрэсліў, што ён разумее, што новыя правілы зʼяўляюцца крыніцай «непатрэбнага стрэсу» для многіх людзей. Ён запэўніў, што тыя, хто скончыў польскую сярэднюю школу і здаў польскі экзамен на атрыманне атэстата аб сярэдняй адукацыі, не павінны турбавацца аб сваёй будучыні ў польскіх універсітэтах; ад іх таксама не патрабуецца падаваць дадатковыя дакументы, якія пацвярджаюць веданне польскай мовы.
«Іншая сітуацыя для замежных абітурыентаў, якія больш пацярпелі ад нядаўніх змен. (...) Міністэрства інтэнсіўна працуе над рашэннямі, якія зробяць шлях да польскай адукацыі больш празрыстым і даступным для ўсіх, хто сапраўды жадае вучыцца ў нашай краіне», – падкрэсліў міністр навукі.
Ён ацаніў неабходнасць увядзення правілаў, якія гарантуюць, што кожны, хто падае заяўку на навучанне ў Польшчы, будзе мець дастатковы ўзровень валодання польскай мовай.
«Мы звярнуліся (...) у Дзяржаўную камісію па сертыфікацыі валодання польскай мовай як замежнай з просьбай аб дадатковым экзамене па польскай мове ўзроўню B2, і мы таксама супрацоўнічаем з Нацыянальным агенцтвам па акадэмічным абмене ў распрацоўцы і ўкараненні новага сертыфіката, які пацвярджае валоданне польскай мовай», – растлумачыў Куласек.
Згодна з бягучым графікам, экзамены па сертыфікацыі па польскай мове ўзроўню B2 запланаваны толькі на люты 2026 года. Больш складаныя экзамены ўзроўню C1 і C2 можна будзе здаць падчас лістападаўскай экзаменацыйнай сесіі.
Раней універсітэты скардзіліся на тое, што міністр навукі не выдаў пастанову, якая б вызначала тыпы дакументаў, якія б пацвярджалі валоданне мовай. Канферэнцыя рэктараў польскіх школ (CRASP) у сваёй заяве ад 28 ліпеня адзначыла, што адсутнасць гэтага рэалізацыйнага акта паралізавала працэс набору і выклікала «прававую нявызначанасць для кандыдатаў і ўніверсітэтаў адносна прымальных формаў пацверджання валодання мовай».
Новыя правілы прывялі, сярод іншага, да таго, што выпускнікі сярэдніх школ польскіх школ за мяжой, напрыклад, украінцы ці беларусы, не могуць паступіць у Польшчу без дадатковай сертыфікацыі. Згодна з польскім заканадаўствам, для заканчэння сярэдняй школы патрабуецца валоданне мовай на ўзроўні B1, таму выпускнікі не маюць неабходнага ўзроўню польскай мовы B2.
Рэктары падкрэслілі, што ўвядзенне новых правілаў прывяло да хаосу пры паступленні ва ўніверсітэты. Яны разумеюць неабходнасць супрацьдзеяння злоўжыванням у візавай сістэме, але хаос, выкліканы цяперашняй прававой сітуацыяй, прыводзіць да «фактычнага абмежавання даступнасці навучання ў Польшчы для легальна завербаваных замежнікаў».
«Гэтыя дзеянні супярэчаць цяперашняй палітыцы інтэрнацыяналізацыі і пагражаюць становішчу польскіх універсітэтаў на міжнароднай арэне», – падсумавалі рэктары.
РАР/ав