76 lat temu, 4 sierpnia 1944 roku, zginął Krzysztof Kamil Baczyński, poeta, żołnierz Armii Krajowej, podharcmistrz Szarych Szeregów. Należał do tragicznego pokolenia "Kolumbów", pierwszego urodzonego w odrodzonej Polsce. Zginął w czwartym dniu Powstania Warszawskiego. Miał 23 lata. Dwa lata temu, postanowieniem prezydenta Andrzeja Dudy, został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
W czasie okupacji Krzysztof Kamil Baczyński współpracował z pismami - „Płomienie” i „Droga”. Napisał ponad 500 wierszy, które stanowią jedną z najpiękniejszych kart polskiej poezji, a także kilkanaście poematów i około 20 opowiadań. Do jego najbardziej znanych wierszy należą: "Elegia o... [chłopcu polskim]", "Spojrzenie", "Na moście w Avignon", "Pokolenie", "Gdy broń dymiącą z dłoni wyjmę...". W twórczości Baczyńskiego dominują powiązane ze sobą wątki miłości i śmierci, a także motywy religijne.
Poeta już za życia cieszył się sporym uznaniem, zwłaszcza starszych twórców, jak Jerzy Andrzejewski czy Jarosław Iwaszkiewicz, niezbyt przychylnie natomiast odnosili się do jego twórczości rówieśnicy z konspiracji.
Dziś, po kilkudziesięciu latach od śmierci Baczyńskiego, jego wiersze cieszą się zainteresowaniem, są też wykonywane w formie poezji śpiewanej. Obok słynnych interpretacji Ewy Demarczyk z muzyką Zygmunta Koniecznego popularne są kompozycje Grzegorza Turnaua i rockowe wersje młodych wykonawców. W tym roku Muzeum Powstania Warszawskiego z okazji 76. rocznicy zrywu przygotowało album "Astronomia poety. Baczyński" z interpretacjami wierszy Baczyńskiego w wykonaniu Meli Koteluk i zespołu Kwadrofonik.
W Powstaniu Warszawskim - 1 września 1944 roku - zginęła także żona poety - Barbara, którą poślubił dwa lata wcześniej i poświęcił jej wiele wierszy. Wspólny grób Baczyńskich znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze batalionu powstańczego Armii Krajowej "Parasol".
BIOGRAFIA
Krzysztof Kamil Baczyński urodził się 22 stycznia 1921 roku w Warszawie. Wiersze zaczął pisać już jako uczeń warszawskiego gimnazjum im. Stefana Batorego, które ukończył w 1939 roku. W jego klasie uczyli się też późniejsi żołnierze warszawskich Grup Szturmowych: Tadeusz "Zośka" Zawadzki i Jan "Rudy" Bytnar.
W 1943 roku studiował polonistykę na tajnych kompletach. W tym samym roku wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych i ukończył konspiracyjną Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty "Agricola" . Uczestniczył między innymi w akcji wykolejenia pociągu niemieckiego na odcinku Tłuszcz-Urle w kwietniu 1944 roku. Najpierw miał przydział do harcerskiego batalionu AK "Zośka", potem do "Parasola".
Był kierownikiem działu poezji miesięcznika społeczno-literackiego „Droga", ukazującego się od grudnia 1943 roku do kwietnia 1944. W 1940 roku poeta opublikował konspiracyjny tomik "Zamknięty echem" i "Dwie miłości", następnie między innymi "Wiersze wybrane" i "Arkusz poetycki Nr 1". Pośmiertnie wydano jego tomik "Śpiew z pożogi". W rękopisach zachował się cały dorobek Baczyńskiego, liczący kilkaset wierszy i poematów, kilkadziesiąt opowiadań i fragmentów prozatorskich oraz dramat opublikowany w "Utworach zebranych".
W chwili wybuchu Powstania Warszawskiego, odcięty od macierzystego oddziału, Krzysztof Baczyński dołączył do oddziału złożonego z ochotników, którymi dowodził podporucznik Lesław Kossowski "Lech". Poległ 4 sierpnia 1944 roku w rejonie placu Teatralnego, na posterunku w pałacu Blanka. Odznaczono go pośmiertnie Medalem za Warszawę i Krzyżem Armii Krajowej.
O twórczości i życiu Baczyńskiego powstało kilka filmów, między innymi "Dzień czwarty", w którym poetę zagrał Krzysztof Pieczyński, oraz "Baczyński" w reżyserii Kordiana Piwowarskiego, z tytułową rolą Mateusza Kościukiewicza.
IAR/ks