Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Andrzej Gralewski 30.10.2013

Każda wojna wymaga pieniędzy. Powstanie także

Napoleon Bonaparte był pierwszym, który powiedział, że do prowadzenia wojny potrzebne są trzy rzeczy: pieniądze, pieniądze i jeszcze raz pieniądze. Potem tę oczywistą prawdę powtarzali inni, choć nie tak sławni wodzowie. Bo każda wojna wymaga pieniędzy.
Artur Grottger, Cykl Polonia, IV. BitwaArtur Grottger, Cykl "Polonia", IV. Bitwa Wikipedia/domena publiczna

A więc nasze powstanie styczniowe było bardzo kosztowne. Nie od rzeczy zatem będzie pytanie: skąd powstańcy brali pieniądze na prowadzenie swojej wojny? Bo - przykładowo - jeden nowoczesny karabin kosztował 120 złotych.

Było kilka źródeł finansowania powstania. Najważniejszym była, a może powinna być, tzw. ofiara narodowa uchwalona dekretem Rządu Narodowego 8 kwietnia 1863 roku. Wpływy z tego tytułu były różne, bo różny był stopień zamożności poszczególnych regionów kraju. Różny był też stopień świadomości mieszkańców poszczególnych powiatów i społeczeństwa.

- Choć nie zapominajmy. Mówimy o społeczeństwie, a społeczeństwo to zarówno te masy chłopów, dla których ta wojna była obca, jak i ofiarna inteligencja, ci dla których sprawa narodowa była rzecza oczywistą - mówi dr Janusz Osica.

"Konika Powstania Styczniowego" >>> poprzednie odcinki

Profesor Stefan Kieniewicz, najwybitniejszy znawca powstania styczniowego, pisał, że w bogatym powiecie łowickim od kwietnia do 20 lipca zebrano na cele powstańcze ponad 300 tys. złotych (ok. 50 tysięcy rubli), a w całym województwie augustowskim niecałe 50 tysięcy złotych (8 tysięcy rubli). Bogatsze regiony odsyłały swoje nadwyżki do Warszawy.

Władze powstańcze chciały wydawć też własne pieniądze - zarówno monety, jak również banknoty. Co ciekawe banknoty wydrukowano kosztem 120 tys. feanków we Francji, ale do Polski dotarły w czerwcu 1864 roku, kiedy powstania praktycznie nie było. Bicia monet w ogóle nie rozpoczęto. Dlatego wszystkie banknoty, a było ich 8 ton, zniszczono. Nie zostawiono nawet jednego na pamiątkę potomnym.

>>> Posłuchaj audycji o tematyce historycznej >>> moje.polskieradio.pl

W kolejnej  audycji z cyklu "Kronika Powstania Styczniowego" o źródłach finansowania naszego zrywu narodowego opowiadali: dr Janusz Osica i red. Andrzej Sowa.

Audycję prowadziła Dorota Truszczak.

(ag)