Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Tomasz Jaremczak 16.10.2013

Powstanie styczniowe: żuawi śmierci wyszli z Krakowa

Podczas Powstania Styczniowego Kraków był relatywnie małym miastem. Liczył ok. 50 tys.mieszkańców. Dla porównania, we Lwowie mieszkało około 70 tys. ludzi, a w Warszawie ok. 200 tys. Krakowianie nie pozostawali jednak głusi na wydarzenia w Królestwie Polskim.
Żuawi śmierci  stoją od lewej: hr. Wojciech Komorowski, płk Franciszek Rochebrune, por. Tenente Bella Rysunek K. Sariusz Wolski na podstawie fotografii.Żuawi śmierci – stoją od lewej: hr. Wojciech Komorowski, płk Franciszek Rochebrune, por. Tenente Bella Rysunek K. Sariusz Wolski na podstawie fotografii.źr. Wikipedia

W Krakowie, podobnie jak w Warszawie, ścierały się dwie orientacje polityczne. Biali, czyli arystokracja krakowska, mieli kontakty z kolegami z Warszawy. Czerwoni byli mniej liczni, ale bardziej hałaśliwi. Trzon organizacji stanowili studenci. Dwaj z nich szczególnie się wyróżniali:  Alfred Szczepański i Ludwik Kubala w przyszłości uczeni, byli członkami Ławy Głównej Krakowskiej, organu kierowniczego obozu "czerwonych”.

Również dwaj dyktatorzy powstania styczniowego zaczynali i kończyli karierę w Krakowie. - Krakowscy biali wywindowali na to stanowisko Mariana Langiewicza. Wytrwał na nim 9 dni. Natomiast Ludwik Mierosławski skompromitował się w przegranej pod Krakowem bitwie - wyjaśnił w audycji "Kronika Powstania Styczniowego" redaktor Andrzej Sowa.

Powstanie styczniowe - serwis specjalny >>>

Z Krakowa między kwietniem a sierpniem 1863 roku wyszło do boju w powstaniu styczniowym 11 wypraw. Wzięło w nich udział ponad 3 tys. powstańców, z których zaledwie ok. 15 proc. przedarło się do polskich oddziałów. Straty zarówno w ludziach, jak i sprzęcie były ogromne.

Znacznie większy był pożytek z ochotników krakowskich docierających indywidualnie do oddziałów. Byli to studenci, uczniowie ostatnich klas gimnazjalnych, młodzi ludzie np. aż sześciu zecerów "Czasu”.- Kraków zasilał też podziemną prasę powstania styczniowego. To była bardzo ważna pomoc - zapewnił z kolei dr Jan Osica.

Kraków był też bazą zaopatrzeniową dla Powstania Styczniowego. Tylko w lipcu i sierpniu 1863 roku wysłano do Królestwa Polskiego ponad 1300 karabinów. Niestety prawie połowa z nich wpadła w austriackie ręce. Kraków dostarczył też prawie 500 tys. ładunków do nich.

Kronika Powstania Styczniowego - posłuchaj poprzednich odcinków >>>

Trzeba też pamiętać, że to w Krakowie Francuz François Rochebrune zorganizował elitarny oddział "żuawów” śmierci, który był postrachem dla rosyjskiego wojska. Przysięgali, że nigdy się nie cofną ani nie poddadzą. Mogli tylko zwyciężyć albo zginąć.

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji. Kronika Powstania Styczniowego w Jedynce  we wtorki po godz. 23.10 i w niedziele po godz.15.00, od stycznia do końca grudnia 2013 roku. Autorzy: Dorota Truszczak i Andrzej Sowa.