Kraków miastem obronnym?
Kraków w twierdzy czy twierdza w Krakowie? Pytanie zadaje prof. Andrzej Chwalba, autor książki "Festung Krakau. Kraków w cieniu twierdzy", który opisuje otoczony wieńcem habsburskich murów Kraków na tle innych europejskich miast warownych (Antwerpii, Breslau czy Wilna), podkreślając jednocześnie jego wyjątkowy charakter ze względu na bogate kulturowe i historyczne dziedzictwo dawnej stolicy.
- Kraków, podobnie jak inne miasta Korony Polskiej czy Wielkiego Księstwa Litewskiego, posiadał zamek, mury obronne i uzyskiwał te prawa na mocy praw lokacyjnych, natomiast te fortyfikacje średniowieczne zostały zburzone z końcem roku XVIII i początku wieku XIX - mówi na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Chwalba, z Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor książki "Festung Krakau. Kraków w cieniu twierdzy". - Po wojnach napoleońskich uznano, że w ramach wielkich miast należy tworzyć nowego typu twierdze, które będą w stanie stanowić siłę obronną na wypadek agresji ze strony nieprzyjaciół i dzięki temu będziemy oszczędzali broń na własną siłę żywą - opowiada.
Zmieniono Kraków na potrzeby wojska
W 1852 roku powstał projekt restauracji Wawelu, frontów. W planie były bardzo szerokie prace architektoniczne i inżynieryjne. - Austriacy nie widzieli w Wawelu tego, co widzieli Polacy, czyli jako wspaniałego dziedzictwa, miasta królów i przede wszystkim miasta, które jest nekropolią królewską ze względu na pochówki odbywające się w katedrze wawelskiej - wskazuje gość Jedynki. - Dlatego zburzyli domy i domki znajdujące się w centralnej części Wzgórza Wawelskiego. (...) Powstał tzw. Majdan, czyli dziedziniec, na którym ćwiczyli żołnierze - podkreśla prof. Andrzej Chwalba.
Na terenie Krakowa pojawiały się automobile, miejsca na składy amunicji. Miasto zmieniono na potrzeby wojska. Jak mieszkańcy akceptowali te zmiany? - Wojsko stanowiło ponad 10 proc. mieszkańców miasta, a oficerowie doskonale zarabiali, wynajmowali najlepsze lokale. Pojawiały się nowe kawiarnie i nowe przybytki. (...) Część Krakowa nie jest z tego zadowolona, a część jest radosna. Były również przypadki traktowania w sposób nienależyty krakowskich tradycji, dziedzictwa kulturowego i również religijnego. To irytowało, budziło przygnębienie i generalnie prezydenci Krakowa i rady miejskie były nieprzychylne wojsku, ale to nie oni decydowali, tylko armia i Wiedeń, który uznał, że tak będzie lepiej - opowiada gość audycji.
23:42 Królewski Kraków miastem twierdz. Jak Wawel zamieniono w fortecę? (Eureka/Jedynka) Królewski Kraków miastem twierdz. Jak Wawel zamieniono w fortecę? (Eureka/Jedynka)
Ponadto w audycji:
Jan Piotr Norblin - dworski dekorator Stanisława Augusta. Jeden z czołowych artystów epoki stanisławowskiej utrwalał historię Warszawy na obrazach. Z wykształcenia batalista, inspirowały go dzieła Rembrandta, zyskał sławę jako nadworny dekorator i malarz arystokratycznych rodzin. O polskiej historii rodu Norblinów opowiedziała Marta Zdańkowska z Zamku Królewskiego w Warszawie, kurator wystawy "Jan Piotr Norblin. Sentymentalny reporter".
Czytaj również:
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Katarzyna Jankowska
Goście: Marta Zdańkowska (Zamek Królewski w Warszawie, kurator wystawy "Jan Piotr Norblin. Sentymentalny reporter")
Data emisji: 15.09.2022 r.
Godzina emisji: 19.30
ans