Co ciekawe, polskie tłumaczenie tytułu jednego z najsłynniejszych dzieł Haydna nie jest precyzyjne. W istocie nie chodzi o siedem ostatnich "słów", lecz "fraz", a dokładnie:
1. "Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą co czynią!"
2. "Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze mną będziesz w raju”
3. "Niewiasto, oto syn Twój. Oto Matka twoja”
4. "Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?”
5. "Pragnę”
6. "Wykonało się!”
7. "Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego”
Słowa ta warto przypomnieć zwłaszcza w Wielki Piątek, gdy kontemplujemy sens męczeńskiej śmierci Boga. Ale też pogłębiają one bez wątpienia czysto zmysłowy odbiór cyklu siedmiu adagiów skomponowanych przez Haydna w 1785 lub 1786 roku na orkiestrę. Rok później powstała często wykonywana wersja na kwartet smyczkowy, a w 1796 roku - oratorium.
Niecodzienna w XVIII stuleciu idea dzieła z tak konkretnym programem, a jednocześnie przeznaczonego na środki czysto instrumentalne to owoc zamówienia złożonego przez zgromadzenie Hermandad de la Santa Cueva w Kadyksie. Oryginalnie muzyka Haydna stanowiła rodzaj szeregu rozbudowanych interludiów do rytuału, podczas którego biskup wypowiadała siedem tytułowych fraz.
Doświadczenia kolejnych pokoleń przekonują jednak, że świecka sala koncertowa nie odbiera temu arcydziełu nic z jego metafizycznej głębi. Wielkopiątkowa interpretacja Leipziger Streichquartett na pewno potwierdzi uniwersalną siłę "Siedmiu ostatnich słów Chrystusa na krzyżu". Na transmisję z Filharmonii Narodowej zaprasza Marek Zwyrzykowski.
Program:
Joseph Haydn Kwartet smyczkowy d-moll op. 103; Siedem ostatnich słów Chrystusa na krzyżu op. 51
Wyk. Leipziger Streichquartett: Stefan Arzberger - skrzypce, Tilman Büning - skrzypce, Ivo Bauer - altówka, Matthias Moosdorf - wiolonczela, Wojciech Pszoniak - narrator
18 kwietnia (piątek), godz. 19.30-22.00, wprowadzenie o 19.15
mm/jp
