Przyznano Nagrodę Nobla za rok 2021 z chemii (Trójka do trzeciej)
Poznaliśmy laureatów Nobla w dziedzinie chemii
2021-10-06, 13:10 | aktualizacja 2021-10-06, 17:10
Nagrodę Nobla za rok 2021 w dziedzinie chemii trafiła do Niemca Benjamina Lista związanego z Instytutem Maxa Plancka oraz Szkota Davida W.C. MacMillana z Uniwersytetu Princeton. Otrzymali ja za "za osiągnięcia w rozwoju asymetrycznej organokatalizy".
Do czego dzisiaj przydaje się fizyka?
Badania obu naukowców sprawiły, ze niektóre badania chemiczne przebiegają o wiele szybciej i nie mają toksycznego wpływu na środowisko. Przyczyniają się za to w dużej mierze do tworzenia nowych leków.
Posłuchaj
6:44
Dodaj do playlisty
– Nobel został przyznany za szczególną metodę prowadzenia syntezy chemicznej cząsteczek, gdzie zależy nam na tym, aby te cząsteczki wykazywały bardzo charakterystyczne ułożenie cząsteczek w przestrzeni. W przypadku związków organicznych mamy taką sytuację, że cząsteczki mogą występować w dwóch konformacjach, które stanowią dla siebie lustrzane odbicia – tłumaczy prof. Sławomir Sęk z Wydziału Chemii Uniwersytetu warszawskiego. – Nagrodzeni naukowcy zaproponowali metodę, która oferuje nam katalizator, czyli cząsteczkę, która jest w stanie przyspieszyć reakcję otrzymywania jednego rodzaju tych lustrzanych cząsteczek. Czyli możemy wybrać, czy wolimy odbicie lewe czy prawe. I możemy to w bardzo precyzyjny sposób kontrolować – wyjaśnia.
David W.C. MacMillan, laureat Nagrody Nobla za rok 2021 w dziedzinie chemii – Istotne jest to, że tego typu reakcje zachodzą w naturze, ale też mogły być przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych. Jednak często do uzyskania takich efektów potrzebowaliśmy katalizatorów, które były skomplikowane: albo zawierały metale ciężkie, albo były enzymami, czyli olbrzymimi maszyneriami molekularnymi złożonymi z tysięcy atomów – mówi prof. Sęk. – Natomiast tutaj zaoferowano nam katalizator, który jest prostą cząsteczką organiczną, która może zawierać zaledwie kilkanaście atomów, a spełnia dokładnie tę funkcję, którą spełniają te skomplikowane maszynerie enzymatyczne – wskazuje.
Announcement of the 2021 Nobel Prize in Chemistry/YouTube Nobel Prize
To samo przyznał przewodniczący Komitetu Nobla ds. Chemii, Johan Aqvist ogłaszając nazwiska nagrodzonych: – Ta koncepcja katalizy jest tak samo prosta, jak i genialna. Faktem jest, że wiele osób zastanawiało się: dlaczego nie pomyśleliśmy o tym wcześniej.
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Mateusz Drozda
Data emisji: 6.10.2021
Godzina emisji: 13.34
pr