Powieści na antenie

Listy do rodziny, przyjaciół, znajomych i tzw. wrogów

Ostatnia aktualizacja: 27.02.2015 19:00
Z okazji 130. rocznicy urodzin Stanisława Ignacego Witkiewicza prezentujemy wybrane listy z dwóch tomów jego korespondencji.
Audio
  • Stanisław Ignacego Witkiewicza "Listy do rodziny, przyjaciół, znajomych i tzw. wrogów", czyta Wojciech Wysocki - odc. 1. (To się czyta/Dwójka)
  • Stanisław Ignacego Witkiewicza "Listy do rodziny, przyjaciół, znajomych i tzw. wrogów", czyta Wojciech Wysocki - odc. 2. (To się czyta/Dwójka)
  • Stanisław Ignacego Witkiewicza "Listy do rodziny, przyjaciół, znajomych i tzw. wrogów", czyta Wojciech Wysocki - odc. 3. (To się czyta/Dwójka)
  • Stanisław Ignacego Witkiewicza "Listy do rodziny, przyjaciół, znajomych i tzw. wrogów", czyta Wojciech Wysocki - odc. 4. (To się czyta/Dwójka)
  • Stanisław Ignacego Witkiewicza "Listy do rodziny, przyjaciół, znajomych i tzw. wrogów", czyta Wojciech Wysocki - odc. 5. (To się czyta/Dwójka)
Witkacy
WitkacyFoto: Wikipedia/Tadeusz Langier/domena publiczna

Rocznicę urodzin pisarza obchodziliśmy 24 lutego. Wysłuchaliśmy listów: do Władysławy i Leona Reynelów, do Kazimiery Żuławskiej, do Heleny, Teodora i Michała Białynickich-Birulów, do Marii i Edmunda Strążyskich oraz do Eugenii i Wacława Bundyków.

Fragmenty korespondencji Stanisława Ignacego Witkiewicza czytał dla Państwa Wojciech Wysocki.

bch/mc

Czytaj także

Witkacy - samobójstwo po inwazji Sowietów

18.09.2017 06:03
W obliczu ostatecznej katastrofy - po napaści na Polskę przez Niemców z jedne i przez Sowietów z drugiej strony - Stanisław Ignacy Witkiewicz widział dla siebie tylko jedno wyjście. 18 września 1939 popełnił samobójstwo.
Stanisława Ignacego Witkiewicza Autoportret wielokrotny w lustrach, Petersburg, 1915-1917
Stanisława Ignacego Witkiewicza "Autoportret wielokrotny w lustrach", Petersburg, 1915-1917Foto: Wikipedia/domena publiczna
Posłuchaj
40'28 Ostatnie dni Witkacego. W Polskim Radiu z prof. Januszem Deglerem i prof. Lechem Sokołem rozmawia Iwona Malinowska
06'12 Manipulacje i fałszerstwa propagandy partyjnej wokół osoby Stanisława Ignacego Witkiewicza i jego pogrzebu, który odbył się po sprowadzeniu jego zwłok ze Związku Radzieckiego. Komentarz Aliny Grabowskiej, dziennikarki Radia Wolna Europa
20'28 Rozmowa dziennikarza RWE, Jacka Kalabińskiego z Czesławem Miłoszem na temat poglądów i twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza (cz.1)
19'15 Rozmowa dziennikarza RWE, Jacka Kalabińskiego z Czesławem Miłoszem na temat poglądów i twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza (cz.2)
więcej

Stanisław Ignacy Witkiewicz, ps. Witkacy (ur. 24 lutego 1885 w Warszawie, zm. 18 września 1939) to jeden z najbardziej wszechstronnych polskich twórców XX wieku - dramaturg, filozof, malarz, fotograf, krytyk, pisarz. Miał popełnić samobójstwo razem z Czesławą Oknińską-Korzeniowską, którą udało się odratować. Ciało Witkacego odnalazł siedemnastoletni wówczas Włodzimierz Ziemlański.

Niewątpliwie do tego desperackiego kroku pchnęło Witkacego wiele zdarzeń i okoliczności, z których najważniejszą była jednak wiadomość podana przez radio 17 września, że do Polski wkroczyła Armia Radziecka. Pisarz miał przeczucie nadciągającej groźby totalitaryzmu, który zniszczy indywidualność jednostki oraz dotychczasowe wartości naszej cywilizacji.

Swoje przeczucia opierał na osobistych doświadczeniach z komunizmem. Witkacy zetknął się z nim podczas rewolucji październikowej w Rosji. Stanisław Ignacy Witkiewicz rozumiał wprawdzie społeczne racje rewolucji i jej historyczną nieuchronność. Przerażały go jednak niesione przez nią rozkład moralny, przemoc i pospolitość, a przede wszystkim upadek najwyższych, jego zdaniem, wartości: sztuki, religii i metafizyki. Przewidywał, że wraz z rewolucją socjalną nastąpi zniszczenie indywidualności jednostki, automatyzacja i zszarzenie życia podporządkowanego idei kolektywizmu, sprowadzającego się do zaspokajania wyłącznie biologicznych potrzeb.
Wokół postaci Witkacego, jego śmierci oraz późniejszej ekshumacji narosły różne legendy, domysły oraz plotki.

Poznaj dramatyczną historię Stanisława Ignacego Witkiewicza - archiwalne audycje Polskiego Radia i Radia Wolna Europa, obrazy Witkacego oraz wspomnienia świadków znajdziesz w serwisie specjalnym Polskiego Radia ->>> Witkacy.polskieradio.pl

mk

Czytaj także

"Dzięki Witkacemu mamy szansę widzieć więcej"

19.09.2014 16:50
Julia Wernio swoją wizję teatru kształtowała w oparciu o dzieła Witkacego. - Dla mnie teatr to przedsięwzięcie artystyczne, które ma służyć tworzeniu dzieła sztuki, a nie rozrywce czy publicystyce - mówiła reżyserka i współzałożycielka Teatru im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem.
Zdjęcie S. I. Witkiewicza na wystawie Witkacy. Psychoholizm w Krakowie (2009 r.)
Zdjęcie S. I. Witkiewicza na wystawie "Witkacy. Psychoholizm" w Krakowie (2009 r.)Foto: PAP/Jacek Bednarczyk
Posłuchaj
12'39 O Teatrze Witkacego w Zakopanem i twórczości dramaturgicznej artysty opowiada reżyserka Julia Wernio (Zapiski ze współczesności/Dwójka)
więcej

75-lecie śmierci Witkacego w Dwójce>>>

Z twórczością Witkiewicza Julia Wernio zetknęła się, będąc studentką wydziału reżyserii teatralnej. - W Tarnowie realizowałam warsztaty, podczas których przygotowywaliśmy "Wariata i zakonnicę" - wspominała. - Wybór Witkacego był świadomą decyzją, bo jako studenci szkoły teatralnej byliśmy zafascynowani jego twórczością. Witkacy prowadził nas do teatru, który był pomyślany jako wyzwanie artystyczne. Zmieniał nasze wyobrażenie o tym, czym jest ta sztuka – wyjaśniła.

W tym samym czasie reżyserka poznała grupę aktorów, która później współtworzyła z nią i z Andrzejem Dziukiem Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem. - To, w jaki sposób Witkacy myślał o teatrze, było odpowiedzią na nasze tęsknoty i oczekiwania. Stąd taki wybór patrona - opowiadała Wernio. - Okazało się, że i my, i Witkacy, i widownia bardzo siebie potrzebujemy. Myślę, że dotyczy to także dzisiejszych czasów. Gdy wracamy do Witkacego, dzieje się z nami coś takiego, że w sobie i na zewnątrz mamy szansę widzieć więcej – podkreśliła.

***

W związku z 75. rocznicą śmierci Stanisława Ignacego Witkiewicza w cyklu "Zapiski ze współczesności" słuchaliśmy gawęd pod wspólnym tytułem "Mój Witkacy". Refleksjami i wspomnieniami związanymi z artystą i jego twórczością dzielili się prof. Jerzy Pomianowski, przyjaciel Stanisława Ignacego Witkiewicza, badacz twórczości pisarza prof. Lech Sokół, znawca i edytor dzieła artysty prof. Janusz Degler i Jan Gondowicz.

Zapraszamy do serwisu specjalnego poświęconego rocznicy śmierci Witkacego>>>

Audycję przygotowały Iwona Malinowska i Joanna Szwedowska.

kul/mc

Zobacz więcej na temat: Stanisław Ignacy Witkiewicz

Czytaj także

Czego bał się Witkacy?

22.09.2014 18:40
Żeby poznać wszystkie obsesje i demony Witkacego, warto posłuchać "Autoportretu Witkacego" Jacka Kaczmarskiego - mówił profesor Janusz Degler. - W tym wierszu jest odpowiedź na to, czego bał się artysta i dlaczego wybrał samobójstwo w owym pamiętnym wrześniu 1939 roku.
Obraz Witkacego Tworzenie świata
Obraz Witkacego "Tworzenie świata"Foto: Wikimedia/CC
Posłuchaj
56'04 Czego bał się Witkacy - dyskusja z udziałem prof. Janusza Deglera i Jana Gondowicza (Strefa literatury/Dwójka)
więcej

- Witkiewicz, jako absolwent ekskluzywnej szkoły Pawłowskiego Pułku lejbgwardii, brał udział w I wojnie światowej - opowiadał gość Dwójki. - W trakcie walk został bardzo ciężko ranny i przez wiele godzin leżał na polu bitwy. To był moment przełomowy w jego życiu i prawdopodobnie najbardziej zamienny dla wszystkich spraw, które go prześladowały. Świadomość nadchodzącej, nieuchronnej śmierci to szczególne doświadczenie egzystencjalne.

W trakcie 4-letniego pobytu w Rosji Stanisław Ignacy Witkiewicz prowadził dziennik, który zniszczył po powrocie do Polski. - To niepowetowana strata, bo gdyby te zapiski się ostały, byłyby cennym źródłem wiedzy o tym, co jeszcze jest tajemnicą - stwierdził profesor Degler. - Witkacy czasem zwierzał się przyjaciołom z tych doznań. Ci zaś potem wspominali, że opisywał straszliwe, wprost niesamowite paroksyzmy strachu, które przeżywał nieraz pod ogniem pierwszej linii okopów, albo gdy roztrzęsiony jak galareta prowadził swych ludzi na niemieckie pozycje.    
Po powrocie z frontu do Petersburga Witkiewicz rozpoczął leczenie, gdyż zdiagnozowano u niego stany depresyjne, bliskie schizofrenii. - Sądzę, że ta kontuzja miała potem konsekwencje w kolejnych okresach jego życia i była powodem załamań, myśli samobójczych - podsumował rozmówca Joanny Szwedowskiej.

Wówczas to w jego twórczości pojawiły się nowe wątki i motywy. - Odtąd w jego sztukach i powieściach będą pojawiać się wysocy rangą rosyjscy oficerowie, którzy zawsze, nieodmiennie bardzo źle kończą - tłumaczył Jan Gondowicz. - Po powrocie do Zakopanego artysta zaczął też  odznaczać się hiperaktywnością, której zawdzięcza opinię "wariata z Krupówek". Wówczas powstało 30 dramatów, ale i tak szaleńcze lata Witkacego przeszły bardziej do historii obyczajowości niż literatury.

O lękach, demonach i tajemnicach Witkacego w "Strefie literatury" opowiadali prof. Janusz Degler i Jan Gondowicz. Audycję prowadziła Joanna Szwedowska.

kul/mc