Tajemnice Ewangelii. Czy tzw. Źródło Q rzeczywiście istniało?

Najstarsze kompletne teksty Ewangelii datuje się na IV w. Z wcześniejszego czasu mamy zaledwie kilkadziesiąt niewielkich fragmentów i cytaty, które pojawiają się w dziełach innych autorów. Kiedy zatem zostały napisane Ewangelie według Mateusza, Marka, Łukasza i Jana? Czy możliwe jest ustalenie ich chronologii?

Źródło Q, Ewangelia Galilejska (od niem. Quelle - źródło) - hipotetyczny dokument wczesnochrześcijański, spisany w języku greckim przed ukształtowaniem się Ewangelii Nowego Testamentu

Foto: Gorodenkoff/shutterstock.com

Niektórzy badacze sugerują, że tekstem wyjściowym dla dwóch Ewangelii było tzw. Źródło Q, które zaginęło bardzo wcześnie i z którego czerpali Mateusz i Łukasz. Ich relacje są bowiem zadziwiająco zbieżne. Czy taka hipoteza to tłumaczy? Jakie zatem przesłanki decydują o datowaniu danego tekstu? I czy jest szansa na nowe znaleziska papirusowe z Egiptu, bo właśnie tylko tam, ze względu na suchy klimat zachowują się tak stare teksty.

O to zapytaliśmy w audycji "Eureka" dr. Mateusza Kusia - historyka starożytności, religioznawcę i biblistę z Wydziału Historii UW.

Czytaj także:

• Kim byli ewangeliści? Czy faktycznie byli apostołami?

Poza tym w audycji:

Z dużym prawdopodobieństwem to Olmekowie - przedstawiciele najstarszej cywilizacji Ameryki Środkowej - już na początku I tys. p.n.e. "udomowili" kakaowiec i odkryli proces wytwarzania płynnej czekolady, bo w takiej formie była ona spożywana przez większość swej historii.

Po kilku stuleciach po czekoladę sięgnęli Majowie, którym zawdzięczamy słowo "kakao", a potem Aztekowie. Jedni i drudzy dodawali do napoju aromatyczne przyprawy, a ten ożywczy napój towarzyszył im podczas obrzędów i religijnych ceremonii.

O niezwykłych dziejach ziarna kakaowca od czasów prekolumbijskich do współczesności piszą amerykańscy antropolodzy Sophie D. Coe i Michael D. Coe w wydanej niedawno w Polsce książce "Prawdziwa historia czekolady".

O początkach kariery uwielbianego dziś przysmaku rozmawialiśmy w audycji "Eureka" z dr. Janem Szymańskim z Wydziału Archeologii UW, badaczem kultur Mezoameryki.

Czytaj także:

• Karol Wedel i "bardzo przyjemne wyroby". Tak powstało królestwo czekolady
• Zdrowi czekoholicy. Jak dobrze jeść czekoladę?

***

Na audycję "Eureka" w czwartek (5.09) po godz. 19.30 zaprosiła Katarzyna Kobylecka.

kk/wmkor