Паступальная інтэграцыя Украіны з Еўрасаюзам з'яўляецца сур'ёзным выклікам для польскага аграхарчовага сектара. Ён павінен шукаць свае канкурэнтныя перавагі не толькі ў цане, але і ў стварэнні брэндаў. Еўрапарламент падтрымаў прапанову Еўракамісіі прыпыніць на год мытныя пошліны на ўкраінскі экспарт у ЕС. Гэта тычыцца прамысловай прадукцыі, садавіны, гародніны і сталі. Верагодна, закон уступіць у сілу ў чэрвені.
Віцэ-прэм'ер і міністр сельскай гаспадаркі Генрык Кавальчык падкрэсліў, што з-за блакіроўкі агрэсарам украінскіх партоў экспарт можа ажыццяўляцца толькі па сушы.
- З-за абмежаваных магчымасцяў па перавалцы гэты экспарт абцяжараны, - дадае ён.
Міністр падкрэслівае, што ў мінулым годзе аб'ём экспарту аграхарчовай прадукцыі з Украіны ў ЕС склаў амаль 7 мільярдаў еўра, з іх больш за 4,3 мільярда еўра - гэта сланечнікавы алей, зерне кукурузы і насенне рапсу або рэпы.
Прыпыненне пошлін Еўрасаюза на імпарт прадуктаў харчавання з Украіны на адзін год адмоўна паўплывае на цэнавую канкурэнтаздольнасць польскага экспарту прадуктаў харчавання - прызнае Якуб Аліпра, старшы эканаміст Credit Agricole Bank Polska.
Ён тлумачыць, ва Украіне нашмат лепшыя прыродныя ўмовы для сельскагаспадарчай вытворчасці, чым у Польшчы, і выдаткі на працоўную сілу там значна меншыя, што робіць прадукты з Украіны таннейшыя за польскія. Аднак у кароткатэрміновай перспектыве Якуб Аліпра не чакае, што рынак ЕС будзе перапоўнены ўкраінскай сельскагаспадарчай прадукцыяй.
– Ва ўмовах баявых дзеянняў там вытворчасць будзе значна меншай. Акрамя таго, праблемай застаюцца лагістыка і праблемы з суднаходствам, дадаткова аслабленымі ваеннымі дзеяннямі. Таму, на маю думку, уплыў на польскі аграхарчовы сектар будзе «крыху негатыўным», - гаворыць Якуб Аліпра.
Эксперт PKO BP Марыюш Дзівульскі таксама кажа, што ўкраінскія пастаўкі сельскагаспадарчай прадукцыі моцна абмежаваныя наступствамі вайны. Ён мяркуе, што адмена мытных пошлін на ўкраінскія тавары тэрмінам на адзін год наўрад ці істотна павялічыць імпарт з Украіны.
– Магчымасці нарошчвання ўкраінскага экспарту наземным (у тым ліку чыгуначным транспартам) не значныя. Вядома, колькасць ўкраінскага збожжа, прададзенага ў Польшчу, можа павялічыцца, што ўжо бачна па некаторых дадзеных аб гандлі пасля пачатку вайны. Тым не менш наша краіна з'яўляецца натуральным пунктам продажу ўкраінскага збожжа (разам з Румыніяй) дзякуючы магчымасці экспарту марскім шляхам. Ніжэйшая пошліна (напрыклад, у выпадку з пшаніцай) таксама не павінна быць прыкметнай на рынку ва ўмовах значнага росту цэн, з якім мы мелі справу ў апошнія месяцы, - каментуе Марыюш Дзівульскі.
Віцэ-прэзідэнт Польскай федэрацыі вытворцаў харчовых прадуктаў Анджэй Гантнер зазначае, што цяжка ацаніць наступствы адмены пошлін Еўрасаюза на харчовыя тавары з Украіны, таму што ёсць шмат пытанняў. Напрыклад, мы не ведаем, якія экспартныя магчымасці Украіны на дадзены момант. Або колькі гэтых тавараў будзе рээкспартавацца за межы ЕС, а што застанецца на ўнутраным рынку. Асабліва мэтазгодным быў бы рээкспарт збожжавых, дэфіцыт якіх цяпер адчуваюць многія краіны па-за межамі ЕС, якія дагэтуль закуплялі збожжа ва Украіне ці Расіі. Сярод пераваг адмены мытных пошлін Анджэй Гантнер называе лепшы доступ да сланечнікавага алею або сланечнікавага лецыціну, дэфіцыт якіх цяпер у Польшчы.
– Але пытанне ў тым, што будзе з іншымі прадуктамі харчавання, напрыклад, з мясам птушкі? Мы з'яўляемся яе значным экспарцёрам, таксама на рынкі ЕС. Што рабіць, калі з Украіны прыйдуць дадатковыя буйныя партыі? Усе мы ведаем, што сельскагаспадарчая вытворчасць, у тым ліку і жывёлагадоўля, ва Украіне таннейшая, падкрэслівае ён. Гэта пагроза для нашых вытворцаў і экспарцёраў. Яны ўжо выказвалі пярэчанні супраць вялікага прытоку мяса птушкі з Украіны з-за шчыліны ў мытных правілах, - падкрэслівае эксперт.
На яго думку, таксама ёсць пэўныя асцярогі, калі размова ідзе, напрыклад, пра прадукты перапрацоўкі.
- Україна даволі буйны вытворца цукерак. У апошнія гады квоты на гэты від тавараў выклікалі немалыя ўзрушэнні на рынку. Аказалася, што хоць яны і былі прызначаныя для ўсяго рынку ЕС, большасць з іх засталіся ў Польшчы. І паколькі гэтыя прадукты вельмі канкурэнтаздольныя ў цэнах, польскія вытворцы скардзіліся на такую сытуацыю, - кажа віцэ-прэзідэнт Польскай федэрацыі вытворцаў харчовых прадуктаў Анджэй Гантнер.
Цяпер той факт, што Расія заблакавала ўкраінскія парты і недахоп тавараў на сусветных рынках, значна больш уплывае на еўрапейскія цэны на прадукты харчавання, спрыяючы іх росту, чым на фарміраванне адносін паміж ЕС і Украінай. Таксама эксперты супакойваюць, што эканоміка гатовая да таго, што на ўнутраным рынку ЕС хутка з'явіцца такі моцны канкурэнт. Ёсць і этычны момант: дапамога Украіне, асабліва калі ёсць магчымасць рээкспарту гэтай прадукцыі, відавочна выглядае апраўданай, піша Dziennik Gazeta Prawna.
вх