Беларускі дыктатар гаворыць, што Украіна прапануе яму дамову аб ненападзе. У Кіеве гэтага не пацвярджаюць, але і не напружваюць стасункі з мінскім рэжымам. Нядаўна на сустрэчы з чальцамі ўраду і сілавікамі Аляксандр Лукашэнка заявіў, што ўкраінцы прапануюць яму «заключыць дамову аб ненападзе». Адразу пасля гэтага, у аўторак, украінскі прэзідэнт выступіў з прамовай, у якой запэўніў, што Украіна «не мела і не мае намеру нападаць на Беларусь». Пра беларуска-украінскія адносіны ва ўмовах вайны піша Руслан Шошын, аўтар Rzeczpospolita.
– Гэта галоўны сігнал украінскага народу беларускаму народу. Для нас важна, каб Беларусь не страціла сваю незалежнасць і не ўключылася, незалежна ад чыіх-небудзь уплываў, у гэтую абсалютна ганебную вайну, – звярнуўся Зяленскі да беларусаў. Пры гэтым ён не стаў наўпрост пярэчыць словам Лукашэнкі пра «пакт аб ненападзе».
Закулісныя размовы?
Добра інфармаваны суразмоўца Rzeczpospolita ў Кіеве не пацвярджае перамоваў аб заключэнні «пакту», але рэагуе неадназначна. «Гэта экспромт Лукашэнкі. Але нам гэта падабаецца», – кажа суразмоўца.
Большасці амбасадараў краін Еўрасаюза ўжо няма ў Мінску, напрыклад, Польшчу і краіны Балтыі там прадстаўляюць часовыя павераныя. Гэта рэакцыя на фальсіфікацыю прэзідэнцкіх выбараў і жорсткія рэпрэсіі, якія працягваюцца з 2020 года. Нягледзячы на тое, што 24 лютага 2022 года расійскія вайскоўцы атакавалі Украіну з тэрыторыі Беларусі, краіна не адклікала свайго амбасадара з Мінска. У Кіеве таксама па-ранейшаму знаходзіцца амбасадар Беларусі.
«Камунікацыя з Кіевам не перапынялася, нават на высокім узроўні», – сказаў Rzeczpospolita суразмоўца, звязаны з рэжымам у Мінску, які пажадаў застацца ананімным. Ён сцвярджае, што перамовы з Кіевам аб адхіленні Беларусі ад удзелу ў вайне вядуцца месяцамі, і сцвярджае, што іх вёў асабіста з украінскім бокам былы кіраўнік дыпламатыі Уладзімер Макей, які раптоўна памёр у канцы лістапада. Ён павінен быў паехаць на саміт АБСЕ ў Польшчу.
«Мы вельмі цэнім тое, што не парвалі ўсіх нітак нашых адносін з Украінай», – дадае суразмоўца выдання.
Дык чаму ж Беларусь прапусціла праз сваю тэрыторыю расейскія войскі і забяспечыла доступ да сваёй інфраструктуры, з якой Расія страляла па Украіне?
«Расіяне ўсё роўна прайшлі б, у нас не было выбару, мы былі ізаляваныя ад астатніх суседзяў. Мы змагаліся за выжыванне», – кажа ён. Ён не верыць у заключэнне «акта аб ненападзе» паміж Мінскам і Кіевам, бо гэта было б «ударам у спіну саюзніку», але і «не выключае цалкам» Кіеў зрабіў шмат жэстаў у бок беларускага дыктатара.
Жэсты Кіева ў бок Мінска не абмяжоўваюцца прысутнасцю свайго амбасадара ў беларускай сталіцы. Брусэльскі карэспандэнт «Радыё Свабода» Рыкард Ёзьвяк паведаміў, што 12 студзеня на просьбу Украіны Беларусь не трапіла ў апошні, дзявяты пакет санкцыяў ЕС, прыняты ў снежні. Гэта абвергла МЗС Украіны, якое ўказала на адсутнасць кансэнсусу па гэтым пытанні ўнутры ЕС. Тым часам у сераду незалежны беларускі партал «Наша Ніва» са спасылкай на дыпламатаў у Еўрасаюзе паведаміў, што Украіна апошнім часам «паслядоўна блакуе ўдзел Святланы Ціханоўскай у супольных еўрапейскіх мерапрыемствах». Партал нагадвае, што на апошніх урачыстасцях у Варшаве з нагоды 160-годдзя Студзеньскага паўстання лідар дэмакратычных сілаў Беларусі ўдзельнічала ва ўрачыстасцях разам з прэзідэнтамі Польшчы і Літвы, але не атрымаў магчымасці выступіць з прамовай.
«Падчас цырымоніі ў Літве яна выступіла і ўсклала вянок. Нічога такога ў Варшаве не было». Пра гэта на просьбу ўкраінскага боку распавядае Rzeczpospolita адзін з беларускіх удзельнікаў урачыстасцяў у Варшаве. Паведамленне амбасадара Украіны ў Польшчы Уладзіміра Зяленскага знайшло водгук і ў беларускіх незалежных СМІ. У адрозненне ад прэзідэнта Дуды, Зяленскі ні словам не згадаў пра ўдзел беларусаў у паўстанні. Хоць на баку Украіны сёння ваюе добраахвотніцкі Полк імя Каліноўскага, які кіраваў паўстаннем на тэрыторыі Беларусі.
– Сумна і недальнабачна, але мы ўсё роўна дапаможам Украіне выйграць гэтую вайну – кажа Rzeczpospolita вядомы беларускі апазіцыянер, які жадае застацца неназваным.
Па інфармацыі выдання, Украіна наўмысна не запрасіла Ціханоўскую да ўдзелу ў саміце Люблінскага трохкутніка, які прайшоў 11 студзеня ў Львове. Лідар вольнай Беларусі ўжо пабывала амаль ва ўсіх сталіцах дэмакратычнага свету, уключна з Вашынгтонам, але ў Кіеў яе ні разу не запрасілі. Усё гэта дзеля таго, каб не раздражняць беларускага дыктатара.
– Улады ў Кіеве трымаюцца на пэўнай дыстанцыі ад беларускай дэмакратычнай апазіцыі на чале з Ціханоўскай. І гэта цалкам зразумела. Украіна павінна змякчыць небяспекі. Пагроза адкрыцця другога фронту нікуды не знікла, кажа выданню Rzeczpospolita добра інфармаваны суразмоўца ў дыпламатыі адной з краін ЕС. – Украіна вядзе вайну і думае не так, як мы. У нас у Еўропе камфорт і нашы людзі не паміраюць. Яны павінны мінімізаваць рызыкі. З вуснаў мудрых украінцаў я таксама чую, што гаворка таксама ідзе пра тое, каб не штурхаць Беларусь яшчэ больш у рукі Расіі. Гэта не дурны падыход, кажа ён.
З гэтым пагаджаюцца і суразмоўцы выдання ў Кіеве, якія не маюць ілюзій, што рэжым Лукашэнкі нясе суадказнасць за агрэсію супраць Украіны, але прызнаюць, што Кіеў робіць усё, каб не абвастрыць адносіны з Мінскам.
«Статус-кво ў адносінах з Беларуссю – не самы горшы варыянт. Украіна не зацікаўленая ў адкрыцці новага беларускага фронту. Мы павінны выкарыстоўваць усе магчымыя метады і сродкі, уключна з афіцыйнымі і неафіцыйнымі каналамі, каб мінімізаваць рызыку», – сказаў Rzeczpospolita Міхаіл Пашкоў, аналітык па міжнародных справах з Цэнтру Разумкова ў Кіеве.
вх