Аднак даследаванні выразна паказваюць, што пры спальванні дроў утвараюцца шкодныя рэчывы, падобныя да тых, што вылучаюцца пры курэнні цыгарэт. Гэта ўсё тая ж цэлюлоза, якая спальваецца пры адносна нізкіх тэмпературах, што спрыяе ўтварэнню таксічных прадуктаў: бензапірэну, аксідаў азоту, чаднага газу і дробных часціц. Апошнія – PM2.5 – глыбока пранікаюць у лёгкія і крывяносную сістэму, павялічваючы рызыку раку, сардэчных захворванняў і інсультаў.
Пётр Сяргей з Польскай смогавай трывогі гаворыць пра гэта ўжо шмат гадоў:
– Па-першае, ёсць шмат даследаванняў, якія паказваюць, што спальванне дроў шкоднае, і гэта не новыя веды. Мой любімы аргумент вельмі просты: калі мы спальваем цэлюлозу ў выглядзе тытунёвага лісця і цэлюлозу – у выглядзе дубовага пня, то гэта тая ж цэлюлоза. Толькі ў цыгарэце ў нас ёсць дадатак нікаціну. Гэта тое ж рэчыва, і яго спальванне пры нізкіх тэмпературах стварае вельмі падобныя забруджвальнікі паветра. Гэта, мабыць, самы просты спосаб данесці гэта да людзей, якія, магчыма, не хочуць паглыбляцца ў даследаванні і тое, як забруджванне паветра ўплывае на наша здароўе.
Пётр Сяргей адзначае, што забруджвальныя рэчывы не проста застаюцца «звонку». Як паказваюць вымярэнні якасці паветра ў дамах з камінамі, усяго дзясятка хвілін гарэння дастаткова, каб канцэнтрацыя пылу дасягнула ўзроўню, які лічыцца катастрафічным.
– Я правёў гэтыя адносна простыя вымярэнні некаторы час таму, вымяраючы якасць паветра ў дзесяці дамах з вельмі сучаснымі камінамі ў экалагічным стылі. Я даследаваў якасць паветра ў пакоях, дзе знаходзіўся гэты камін з закрытай камерай згарання. Аказалася, што ў 8 з 10 гэтых хатніх гаспадарак якасць паветра дасягнула катастрафічнага ўзроўню на працягу 15 хвілін, дасягнуўшы канцэнтрацыі 300 мікраграмаў у гадзіну. Гэта азначае, што абаграванне дровамі, напрыклад, камінам – любімай крыніцай цяпла для адпачынку сярод палякаў – стварае велізарную колькасць забруджвальных рэчываў у гэтых пакоях.
На практыцы гэта азначае, што карыстальнікі камінаў – часта перакананыя ў карысці для здароўя або «натуральным цяпле агню» – удыхаюць узровень смогу, параўнальны з тым, які быў зафіксаваны падчас зімовых папярэджанняў аб смогу ў цэнтрах буйных гарадоў.
Яшчэ адзін аспект, які варта ўлічваць пры разглядзе пытання аб экалагічнасці спальвання дроў, – гэта пытанне альтэрнатыў.
Пётр Сяргей звяртае ўвагу на адну з іх – катлы на пелет.
- Вядома, калі ў кагосьці ёсць кацельня і ён выкарыстоўвае пелет, у яго, верагодна, сітуацыя крыху лепшая. Я б не дэманізаваў пелет і не казаў бы, што пелет жудасна забруджвае паветра, таму што сучасныя пелетныя катлы, аўтаматызаваныя, не ствараюць значнага забруджвання паветра. Праблема, аднак, будзе, калі мы пяройдзем на пелетныя катлы для спальвання ўсяго, што ёсць навокал і так адбываецца. Дадзеныя апошніх месяцаў выклікаюць маю боязь, што мы адыходзім ад вугалю і пераходзім на дровы як экалагічнае паліва, што, кажучы прама, няпраўда. Гэта складана, бо на некаторых сустрэчах я спрабаваў пераканаць аўдыторыю, што дровы – гэта ўсё ж не такое ўжо і добрае паліва, і сутыкнуўся з вельмі моцным супрацівам. Верагодна, падобным да таго, які ў нас быў каля дзясятка гадоў таму з вугалем, бо вугаль, як вы памятаеце, на рынку называлі чорным золатам. Падобнае меркаванне зараз існуе і адносна польскай драўніны.
Адначасова варта адзначыць, што няма адзінагалоснасці па пытанні абагравання дровамі. У сеціве можна знайсці мноства старонак, дзе драўніну называюць адным з найбольш экалагічных спосабаў абагравання дому. Адначасова падкрэсліваецца, што павінны быць выкананыя ўмовы: сушанае на працягу некалькіх сезонаў дровы і сучасныя катлы.
Усё ж сучасныя веды і даследаванні даводзяць, што абаграванне дамоў дровамі – гэта не найлепшы варыянт для здароўя і для навакольнага асяроддзя.
ав
слухайце аўдыё