Валянціна Андрэева, адна з заснавальніц кракаўскага выдавецтва Gutenberg Publisher, больш вядома як энтузіяст выдавецкай справы. Аднак у яе ёсць яшчэ адно амплуа, не менш цікавае: яна даследчыца творчасці беларускага класіка Уладзіміра Караткевіча.
Валянціна Андрэева падрыхтавала да друку арыгінальны тэкст славутага рамана Уладзіміра Караткевіча “Каласы пад сярпом тваім”, які прысвечаны пярэдадню паўстання 1863-1864 гг., вядомаму ў Польшчы як Студзеньскае. Сёлета ў Польшчы на дзяржаўным узроўні адзначаецца 160-годдзе паўстання, хаця яно і скончылася паражэннем.
А вось у Беларусі ўрачыстасці не праходзяць. Хаця ў 1963-1964 гг. яны адбываліся — пры савецкай уладзе. І менавіта тагачасны ўздым цікавасці да падзей паўстання натхніў Караткевіча на напісанне рамана, які для многіх стаў свайго роду падручнікам па гісторыі Беларусі.
Тэкст Караткевіча, пазбаўлены цэнзурных і рэдакцыйных правак, убачыў свет у двух тамах — сёмым і восьмым — у складзе 25-томнага збору твораў Караткевіча ў Мінску — тады, калі Валянціна Андрэева яшчэ жыла і працавала ў беларускай сталіцы.
Валянціна Андрэева — прафесіянальны тэкстолаг. Гаворачы пра “Каласы пад сярпом тваім” Караткевіча, даследчыца адзначае важнасць 1960-х гг. у гісторыі беларускай літаратуры і культуры.
Гаворачы пра праўкі арыгінальнага тэксту Уладзіміра Караткевіча, Валянціна Андрэева звяртае ўвагу на тое, што часам гэта рабілася па цэнзурных меркаваннях, а часам па суб’ектыўных — рэдактараў.
Бадай, самым строгім рэдактарам рамана “Каласы пад сярпом тваім” Караткевіча былі не цэнзары з Галоўліта, а яго старэйшы калега — тады ўжо класік Максім Танк, які рыхтаваў гэты твор да публікацыі ў часопісе “Полымя”.
Віктар Корбут
Слухайце аўдыё