Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Anna Krakówka 17.05.2011

Mickiewicz wielu narodów

Fenomen wielokulturowej i wieloreligijnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów w "Panu Tadeuszu" ciągle zachwyca. Szczególnie barwny jest opis Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Franciszek Kostrzewski, Grzybobranie - ilustracja do Pana TadeuszaFranciszek Kostrzewski, Grzybobranie - ilustracja do "Pana Tadeusza"Wikipedia

Wielkie Księstwo Litewskie istniało od XIII wieku do 1795 roku, czyli do ostatniego rozbioru Polski. Było to państwo obejmujące ziemie od Bałtyku po Morze Czarne: tereny dzisiejszej Litwy i Białorusi, północno-wschodniej Polski i większej części Ukrainy oraz zachodnich kresów Rosji. Zamieszkiwały je przede wszystkim narody słowiańskie, tzn. przodkowie dzisiejszych Białorusinów i Ukraińców. Przodkowie dzisiejszych Litwinów, plemiona bałtyckie, zasiedlały głównie tereny północne.

Językiem urzędowym był od początku słowiański język starobiałoruski, przodek dzisiejszego białoruskiego, stopniowo został jednak wyparty przez polski. Ponieważ Wielkie Księstwo Litewskie potocznie nazywano Litwą, siłą rzeczy język również zyskał miano litewskiego.

Litwinem był ten, kto swobodnie mówił po polsku i mieszkał na terenach tworzących Wielkie Księstwo Litewskie należące do Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Obywatele Wielkiego Księstwa Litewskiego określali się jako Polacy, ale bardziej na zasadzie nie etnicznej, tylko państwowej, obywatelskiej i językowej.

Próbę rozwikłania wszystkich tych zawiłości oraz wyjaśnienia nieporozumień dotyczących nazewnictwa, podejmie w audycji Anna Lisiecka wraz z Joanną Puchalską, dziedziczką tradycji dworu w Soplicowie.

W "Kulturalnym wieczorze z Jedynką" prezentujemy kolejne księgi "Pana Tadeusza" z okazji zbliżającego się Roku Mickiewiczowskiego.

(AK)

Aby wysłuchać całej audycji, wystarczy wybrać "Mickiewicz wielu narodów" w boksie "Posłuchaj" ramce po prawej stronie.