Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Andrzej Gralewski 19.07.2019

"Czarna" i "biała" legenda Zakonu Krzyżackiego

Dla Polaków Krzyżacy to ucieleśnienie zła i przemocy. Dla Niemców to nośnik cywilizacji zachodnioeuropejskiej i forpoczta postępu na zdobytych terenach. Tak diametralnie różnie ocenia się Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, czyli Zakon Krzyżacki. W "Eurece" o tym, jak w historiografii polskiej i pruskiej (a potem niemieckiej) kształtował się stereotyp Zakonu.
Posłuchaj
  • Różna ocena Zakonu Krzyżackiego wśród Polaków i Niemców (Eureka/Jedynka)
Czytaj także

Na przestrzeni wieków utrwalał się w naszej świadomości obraz Krzyżaków, jako demonicznych rycerzy, którzy pod pretekstem szerzenia chrześcijaństwa na ziemiach Prusów, uciskali Polaków i Litwinów. Obecnie obraz Krzyżaków zmienia się, ale jeszcze pół wieku temu, nie mówiąc o wcześniejszych latach, obraz Krzyżaków dzielił Polaków i Niemców.

- Korzenie tej podzielonej pamięci sięgają daleko w historię, bo po stronie polskiej pamięć o Zakonie Krzyżackim była stosunkowo żywa - mówi prof. Igor Kąkolewski. Zwraca uwagę, że bitwa pod Grunwaldem odbyła się 15 lipca, a to jest kościelne święto zesłania apostołów i przy okazji kazań okolicznościowych w następnych latach w tym dniu przypominano grunwaldzką victorię.

Kiedy natomiast narodziło się zainteresowanie historią Zakonu Krzyżackiego w państwie pruskim? W jakim celu XIX i XX-wieczna propaganda niemiecka wykorzystywała mit Krzyżaków, jako obrońców i krzewicieli cywilizacji zachodnioeuropejskiej?

I wreszcie, czy możliwe jest zbliżenie stanowisk: polskiego i niemieckiego w kwestii oceny średniowiecznego (jakby nie było) państwa zakonnego, które przestało zagrażać Polsce w początkach XVI stulecia? Nad kompromisem pracują historycy obu stron.

Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

***

Tytuł audycji: Eureka

Prowadzi: Katarzyna Kobylecka

Goście: prof. Igor Kąkolewski (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, pracownik Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie)

Data emisji: 19.07.2019

Godzina emisji: 19.08

ag