Autorstwo zachowanych dzieł jest podawane w wątpliwość. Treść wielu nie została do dzisiaj wyjaśniona. Wiele obrazów artysty to enigmatyczne favole i poesie (bajki i poematy), nieodgadnione w swej treści przedstawienia wprowadzające widza w sekretny świat zagubionego mitu.
Co jakiś czas powstaje nowa, naukowa interpretacja "Trzech filozofów", nie licząc prac studenckich. Nie ma zgody, co do tego, jakie postaci są w nim przedstawione. Czy to trzech mędrców z Orientu podążających za kometą w poszukiwaniu miejsca narodzin Chrystusa? A może przedstawiciele trzech religii monoteistycznych lub najważniejsi filozofowie poszczególnych epok?
14:47 2021_03_21 14_45_25_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 Dr Grażyna Bastek o obrazie "Trzej filozofowie" Giorgionego (Jest taki obraz/Dwójka)
W myśl jednej z interpretacji Giorgione przedstawić miałby tu Arystotelesa, Ptolemeusza i Regiomontanusa; albo: Ptolemeusza, jego komentatora Al-Battaniego i Kopernika. Postaci były też odczytywane jako Abraham, Zaratustra, Pitagoras lub też jako budowniczowie świątyni Salomona w Jerozolimie. W postaciach obrazu widziano również samego Giorgiona i innych malarzy weneckich: Giovanniego Belliniego i Vittore Carpaccia. Mężczyźni, reprezentujący trzy etapy życia, byli też odczytywani jako alegorie filozofii trzech epok antyku (Arystoteles), średniowiecza (Awerroes lub Avicenna) i renesansu. Jedna z ostatnich interpretacji, oparta na Liber de gentili et tribus sapientibus słynnego filozofa Ramona Lulla, dopatruje się odbicia jego idei – unii przedstawicieli trzech monoteistycznych religii, czyli judaizmu, islamu i chrześcijaństwa.
Zagadka obrazu leży, być może, nie tylko w rozpoznaniu jego trzech bohaterów, lecz również, jak w wypadku "Burzy", w połączeniu narracyjnej historii lub treści reprezentowanej przez "filozofów", z wymową pejzażu – kontrastem pomiędzy światłem i ciemnością. Oryginalnie kontrast ten był wyraźniejszy, po obcięciu obrazu wzdłuż lewej krawędzi o około 17 cm zmniejszył się obszar w pierwotnym zamierzeniu należący do strefy cienia, kontemplowanej przez najmłodszego filozofa. Młodość wpatrzona w ciemność, dojrzałość zajęta obserwacją otaczającego świata i ślepa starość stojąca po stronie jasności... – tak mogłaby zaczynać się kolejna interpretacja tego obrazu.
Giorgione, "Trzej filozofowie", ok.1505-1509, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
***
Tytuł audycji: Jest taki obraz
Prowadził: Michał Montowski
Gość: dr Grażyna Bastek
Data emisji: 21.03.2021
Godzina emisji: 14.45
