"Trójca święta" Masaccia - słynny renesansowy fresk

Ostatnia aktualizacja: 07.01.2024 16:00
Gdyby nie znawstwo i niezwykłe wyczucie Giorgia Vasariego, fresk ten nie istniałby już od kilku stuleci. W 1568 roku na zlecenie Cosimo I Medici, Vasari podjął się renowacji, a właściwie wykonania nowej dekoracji florenckiego kościoła Santa Maria Novella. Prace objęły również kaplicę, w której znajdowało się przedstawiające Trójcę Świętą malowidło Masaccia.
Fresk Trójca Święta Masaccia
Fresk "Trójca Święta" MasacciaFoto: Erich Lessing / Album / EAST NEWS

"Trójca święta" - słynny renesansowy fresk

Dzięki przezorności Vasariego, fresk otwiera dzisiaj wszystkie podręczniki o malarstwie renesansowym. Vasari nie skuł bowiem dzieła Masaccia, a zakrył je nowym ołtarzem, który stanowił ekran zasłaniający cenne, piętnastowieczne malowidło.

"Byłem czym ty jesteś, ty będziesz czym jestem ja"

"Trójca Święta" powstała zapewne ok. 1426 roku na zlecenie florenckiej rodziny Lanzi, jako epitafium w ich kaplicy. Dwoje członków rodziny klęczy przed monumentalną niszą, w której Bóg Ojciec podtrzymuje ciało Chrystusa na krzyżu, a unosi się nad nimi gołębica, symbolizująca Ducha Świętego. Ten typ przedstawienia Trójcy Świętej nosi w ikonografii chrześcijańskiej nazwę Tronu Łaski. Poniżej klęczących donatorów znajduje się natomiast sarkofag ze szkieletem; jego słowa skierowane do wiernych brzmią: "Byłem czym ty jesteś, ty będziesz czym jestem ja". To okrutne memento mori w powiązaniu z przedstawieniem w górnej części malowidła jest prostym przesłaniem - wiara w Trójcę Świętą i ofiarę Chrystusa zapewni Zbawienie.

Poprawny wykres perspektywy linearnej

Dzieło Masaccia otwiera jednak podręczniki i albumy poświęcone sztuce renesansowej nie ze względu na rzadką redakcję tematu i symboliczne przesłanie, lecz niezwykłą kompozycję, w której po raz pierwszy zastosowano w malarstwie poprawny wykres perspektywy linearnej. Jednak czy konstrukcja perspektywy była dziełem samego Masaccia, czy też architekta Filippa Brunelleschiego, nie jest rozstrzygnięte.

Iluzja obcowania ze świętymi

Perspektywa tworzy silną iluzję głębi - stojąc przed malowidłem można odnieść wrażenie, że za postaciami fundatorów otwiera się kaplica z monumentalnymi postaciami świętych - Trójcą Świętą, Marią i św. Janem. Iluzja obcowania ze świętymi to obietnica Zbawienia, pobożne życzenie fundatorów, klęczących na stopniu powyżej sarkofagu i zawieszonych pomiędzy niebem a ziemią.

Masaccio, "Trójca święta", 1426-1428, kościół Santa Maria Novella, Florencja

Posłuchaj
14:54 2024_01_07 14_45_28_PR2_Jest_taki_obraz.mp3 "Trójca święta" Masaccia - słynny renesansowy fresk (Jest taki obraz/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Jest taki obraz

Prowadził: Michał Montowski

Gość: dr Grażyna Bastek

Data emisji: 7.01.2024

Godzina emisji: 14.45

mo/mgc

Czytaj także

Antonello da Messina - "Św. Hieronim w pracowni". Zachwycający realizm obrazu

Ostatnia aktualizacja: 31.12.2023 15:00
Zaglądamy przez okno do wnętrza wielkiego kościoła. Przed nami na parapecie, kuropatwa i paw - elementy zapowiadające symboliczny szyfr obrazu. We wnętrzu, w drewnianym studio pracuje św. Hieronim. Przedstawiony jest w stroju kardynalskim, zapewne dla podkreślenia ważności i godności tłumacza Wulgaty, bo przecież w jego czasach nie było jeszcze takiego urzędu. Spokoju uczonego pilnuje lew, ten sam, któremu wyjął on cierń z nogi, oswajając bestię.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Giovanni Bellini "Pala di San Giobbe" - Ołtarz św. Hioba

Ostatnia aktualizacja: 25.12.2023 10:00
Nieco na uboczu głównego szlaku, za mostem Tre Archi w weneckiej dzielnicy Cannaregio stoi renesansowy kościół o skromnej elewacji. Kościół pod wezwaniem św. Hioba i Bernardyna ze Sieny został ukończony w 1487 roku i już niebawem wyposażono go w najwyższej klasy obrazy ołtarzowe.
rozwiń zwiń