Na trzech piętrach Muzeum Sztuki w Łodzi swoje miejsce znajdzie kilkaset prac 216 artystów, artystek i grup artystycznych zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Kuratorzy pragnęli stworzyć wielowątkowa opowieść o sztuce XX i XXI wieku oraz o samym muzeum jako instytucji awangardowej, miejscu artystycznego dialogu, eksperymentu i solidarności.
Zdaniem organizatorów, to jeden z najważniejszych polskich projektów muzealnych o zasięgu międzynarodowym w 2025 roku. "Sposoby widzenia" łączą tradycje awangardy z aktualną debatą o sposobach prezentowania sztuki i roli percepcji.
Autorzy koncepcji wystawy "Sposoby widzenia" tematem ekspozycji uczynili właśnie fenomen widzenia - w aspekcie biologicznej funkcji, ale także kulturowego czy politycznego aktu. Wystawa podzielona jest na kilkanaście rozdziałów, każdy z nich ma swój temat. Wśród nich znalazły się: relacja między wzrokiem a pamięcią, społeczne konteksty patrzenia, percepcja jako forma wiedzy i narzędzie oporu, a także pytania o tożsamość, cielesność i zmysłowe doświadczanie rzeczywistości.
"Sposoby widzenia", bo patrzenie nie jest neutralne
Tytuł wystawy to nawiązanie do cyklu Johna Bergera (książkę "Sposoby widzenia" napisała w 1972 roku) oraz "Teorii widzenia" Władysława Strzemińskiego (książkę wydano w 1958 roku, już po śmierci malarza). Oba te punkty odniesienia łączy przekonanie, że patrzenie nigdy nie jest neutralne - to czynność uwarunkowana kulturowo, historycznie i emocjonalnie.
Wśród dzieł wybranych na ekspozycje znalazły się prace m.in. Katarzyny Kobro, Marii Jaremy, Franciszki i Stefana Themersonów, Zofii Rydet, Aliny Szapocznikow, R.H. Quaytman, Katji Novitskovej, Marysi Lewandowskiej, Franka Bowlinga, Władysława Strzemińskiego, Andrzeja Wróblewskiego, Joanny Rajkowskiej czy Zbigniewa Libery. Prace nie są ułożone chronologicznie - zamiast tego wystawa prowadzi widzów przez rozdziały o tytułach, zaczerpniętych z prezentowanych prac, takich jak "Opis zdjęcia", "Portret wielokrotny", "Koło przyspieszenia", "Superobiekty" czy "Spojrzenie jest mostem".
Dary przyjaźni - ze świata do Łodzi
Kuratorzy podkreślają też ważny kontekst dla wystawy, jakim są Dary przyjaźni. To około 100 dzieł przekazanych Muzeum Sztuki przez artystki i artystów z całego świata. Dzięki takim darom Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej znajdująca się w Muzeum Sztuki w Łodzi zaczęła powstawać. W 2025 roku do łódzkich zbiorów dołączyły prace m.in. Liama Gillicka, Sharon Lockhart, Nikity Kadana, Ghislaine Leung, Kateryny Lysovenko, Goshki Macugi, Wilhelma Sasnala, Jasminy Cibic, IRWIN czy Zuzanny Janin. Część z nich będzie można zobaczyć już od października w ramach nowej wystawy stałej.
***
pj
