"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Kiełbasa z prasłowiańskiego rusztu

Ostatnia aktualizacja: 16.05.2024 11:40
W cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych" zdradzamy tajemnice języka polskiego. Tym razem pod lupę bierzemy słowo "kiełbasa".
Kiełbasa jest jednym z najstarszych słów w języku polskim
Kiełbasa jest jednym z najstarszych słów w języku polskimFoto: shutterstock/Zu Kamilov
  • W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" sprawdzamy, co się kryje pod słowem "kiełbasa".
  • "Kiełbasa" jest jednym z najstarszych naszych słów, jego korzenie sięgają czasów słowiańskich.
  • Zawsze oznaczała wyrób wędliniarski o balaskowatym kształcie.

W ramach kampanii "Ojczysty - dodaj do ulubionych" w każdy wtorek i czwartek w audycji "Pierwsze słyszę" poznajemy ciekawostki językowe. Tym razem sprawdzamy, co kryje w sobie słowo "kiełbasa". 

Kiełbasa z nami od czasów słowiańskich

Nie na darmo "kiełbasa" kojarzona jest z Polską i ze Słowiańszczyzną - "kiełbasa" to jedno z naszych najstarszych słów. Występuje (w różnych postaciach) w zasadzie we wszystkich językach słowiańskich, co świadczy o tym, że "kiełbasą"  zajadali się już Prasłowianie. Czy prasłowiańska "kiełbasa" wyglądała tak jak dzisiejsza? Tego nie wiemy, pochodzenie nazwy wskazuje jednak, że zawsze był to wyrób wędliniarski o balaskowatym kształcie: rdzeń -kļbъ niesie znaczenie "obły, wypukły, krągły".

Kiełbasiana rodzina słów

Dawniej rodzina wyrazowa "kiełbasa" była znacznie liczniejsza niż dzisiaj. Obok takich słów, jak "kiełbaska" czy "kiełbasiany", występowały również inne: "kiełbasowy", "kiełbaśny", "kiełbaśnik" - ten, kto umie robić kiełbasy, "kiełbodziej" - narzędzie do nadziewania kiełbas - dzisiaj w tym znaczeniu "kiełbaśnica", która dawniej oznaczała "kiszkę do napełnienia mięsem, jelito na kiełbasę".

Posłuchaj
01:47 Czwórka/Pierwsze słyszę - Ojczysty- dodaj do ulubionych - kiełbasa 16.05.2024.mp3 Ojczysty - dodaj do ulubionych". Kiełbasa - czy zawsze był to wyrób wędliniarski"? (Pierwsze słyszę/Czwórka)

 

Audycja powstała we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.

___

Kampania społeczno-edukacyjna "Ojczysty - dodaj do ulubionych" ma na celu propagowanie dbałości o poprawność polszczyzny oraz kształtowanie świadomości językowej Polaków. Dziennikarze Czwórki angażują się w projekt, prezentując w formie dźwiękowej ciekawostki językowe.

POSŁUCHAJ POPRZEDNICH ODCINKÓW <<<

 

Organizatorem akcji "Ojczysty - dodaj do ulubionych" jest Narodowe Centrum Kultury. Kampania trwa nieprzerwanie od 20 lutego 2012 roku, dnia poprzedzającego Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. "Ojczysty - dodaj do ulubionych" to najpopularniejszy kanał prowadzony przez centralne instytucje kultury poświęcony poprawnej polszczyźnie.

***

Na kolejne odsłony cyklu we wtorki i czwartki, w porannej audycji "Pierwsze słyszę"po godz. 6.30 zaprasza Martyna Matwiejuk.

mat. pras./aw/

Czytaj także

"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Czy słowo "beton" jest międzynarodowe?

Ostatnia aktualizacja: 22.08.2023 08:00
Język polski kryje wiele ciekawostek. Niektóre słowa znane są niewielu, inne znają wszyscy i w dodatku nie tylko w Polsce. Tak jest ze słowem "beton", o którym możemy powiedzieć, że jest międzynarodowe, a w dodatku ma dwa znaczenie. Wyjaśniamy je w cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych".
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Ojczysty - dodaj do ulubionych". Kajakarstwo to nie wioślarstwo

Ostatnia aktualizacja: 24.08.2023 07:40
 O ciekawostkach językowych rozprawiamy w Czwórce w każdy wtorek i czwartek w cyklu "Ojczysty - dodaj do ulubionych". Tym razem sprawdziliśmy, dlaczego kajakarstwo nie jest wioślarstwem. 
rozwiń zwiń