Polskie Radio

Jego piosenki mamy pod skórą. 130 rocznica urodzin Cole Portera

Ostatnia aktualizacja: 09.06.2021 07:00
Pochodził z rodziny milionerów, był cudownym dzieckiem muzyki, sławnym kompozytorem, obieżyświatem i celebrytą. Z drugiej strony przez dużą część życia zmagał się z bólem, cierpieniem, bezsennością i depresją. Urodzony 9 czerwca 1891 roku Cole Porter zakończył swe intensywne życie ponad pół wieku temu, ale napisane przez niego utwory są nieśmiertelne.
Cole Porter
Cole PorterFoto: Forum / Granger History Collection

Cole Albert Porter przyszedł na świat w miasteczku Peru w stanie Indiana. Dzięki majątkowi, który jego dziadek zbił na handlu węglem i drewnem, jego rodzina nie musiała się martwić o pieniądze. Już jako kilkulatek nauczył się grać na fortepianie i na skrzypcach, a niedługo później, z pomocą matki, napisał pierwszą operetkę.

Odnosił sukcesy na Broadwayu, gdzie furorę robiły jego musicale, pisał przebojowe piosenki, wykonywane przez sławnych piosenkarzy, a po wyjeździe ze Stanów poślubił "najpiękniejszą kobietę Paryża", miasta, w którym mieszkał przez kilkanaście lat.

Jego życie zmieniło się diametralnie w 1937 roku, gdy uległ wypadkowi, w którym koń zmiażdżył mu obie nogi. Od tamtej pory ból nie przestawał go opuszczać, przeszedł kilkadziesiąt operacji, a także popadł w depresję. Jego małżeństwo rozpadło się, gdy coraz mocniej dawały o sobie znać jego skłonności homoseksualne. Jednak nawet w tym trudnym okresie nie przestał komponować – sporo jego wybitnych dzieł powstało już po tragicznym wypadku. Zmarł w 1964 roku, kilka lat po tym, gdy amputowano mu prawą nogę.

Oto kilka najbardziej znanych utworów, jakie pozostawił po sobie słynny amerykański artysta: 

"Night and Day"

Tę sztandarową piosenkę Portera, napisaną przez niego w 1932 roku do musicalu "Gay Divorce", jako pierwszy zaśpiewał sam Fred Astaire. Potem mieli ją w repertuarze niezliczeni artyści, na czele z Frankiem Sinatrą, Bingiem Crosbym i Ellą Fitzgerald. W czasach nam bliższych własną wersję nagrał zespół U2. Tytuł utworu posłużył także za szyld filmu o życiu Cole'a, nakręconego w 1964 roku – w główną rolę wcielił się w nim Cary Grant, jeden z czołowych amantów amerykańskiego kina tamtych czasów.

Ella Fitzgerald - "Night and Day", źródło: YouTube / Ella Fitzgerald 

"I've Got You Under My Skin"

Ten kawałek powstał w 1936 roku i trafił na ścieżkę dźwiękową filmu "Urodzona do tańca", w wersji wykonywanej przez Virginię Bruce. Największą furorę zrobiła jednak interpretacja Franka Sinatry, który uczynił z kompozycji Portera jeden ze swoich sztandarowych hitów, nagrywając go w kilku wersjach, m.in. z orkiestrą Counta Basiego i w duecie z Bono.

 Frank Sinatra - "I've Got You Under My Skin", źródło: YouTube / Frank Sinatra

"Begin the Beguine"

Tę piosenkę Cole napisał w 1935 roku, podczas rejsu statkiem z Indonezji do Fidżi. Trafiła ona na deski Broadwayu za pośrednictwem musicalu "Jubilee", a później nagrywali ją m.in. Ella Fitzgerald, Julio Iglesias, Sheryl Crow oraz, oczywiście, niezawodny Sinatra. Kompozycja wzbudziła zachwyt krytyków – muzykolog Alec Wilder w swojej encyklopedii klasyków amerykańskiej piosenki opisał ją jako "nieszablonowy i bezprecedensowy eksperyment, którego nawet dziś, po przesłuchaniu setki razy, nie jestem w stanie zaśpiewać lub zagwizdać od początku do końca bez zaglądania w nuty".

Sheryl Crow "Begin the Beguine", źródło: YouTube / Sheryl Crow

"I Get a Kick Out of You"

To temat z jednego z najpopularniejszych musicali autorstwa Portera, "Anything Goes" z 1934 roku. W tym przypadku nie obyło się bez problemów ze słowami utworu, które Cole musiał zmieniać dwukrotnie – raz, by usunąć nazwisko pani Lindbergh, pisarki i pionierki lotnictwa, której niespełna dwuletni synek został porwany i zamordowany. Za drugim razem poszło o pojawiające się w oryginalnym tekście słowo "kokaina", umieszczone na czarnej liście przez hollywoodzkich cenzorów. Autor zmienił więc wers: "Niektórym daje kopa kokaina" na: "Niektórzy lubią perfumy w Hiszpanii".  

 Frank Sinatra - "I Get a Kick Out of You", źródło: YouTube / YIGITRL

"My Heart Belongs to Daddy"

Najmłodszy w tym zestawie utwór pochodzi z musicalu "Leave It to Me!", który miał premierę w 1938 roku. Miłośnicy kina mogą go kojarzyć z wersji Marilyn Monroe, która zaśpiewała go 22 lata później w komedii romantycznej "Pokochajmy się". Miały go też w swym repertuarze m.in. Peggy Lee, Ella Fitzgerald i Violetta Villas, a niedawno własną wersję nagrała amerykańska gwiazda pop, Ariana Grande.

Violetta Villas - "My Heart Belongs to Daddy", źródło: YouTube / Violetta Villas 

kc