Batiuszka, dziengi, chaziaj, kartacze, skibki - to tylko niektóre z mnóstwa ciekawych o oryginalnych nazw, na które natrafic możemy na Podlasiu.
Nazywana też gwarą białostocką, charakterystyczna jest dla mieszkańców Białegostoku i części Podlasia, a spokrewniona z dialektem wileńskim. Do jej cech zaliczamy:
- śledzikowanie (spółgłoski ciszące, takie jak "ś, ć, dź, ź" wymawiane są jak w wyrazach sinus, sizal, Zanzibar, cis);
- długie wymawianie samogłoski akcentowanej z wyraźnym tonem opadającym, tzw. zaciąganie, co wpływa również na kontur melodyczny zdania, stąd gwara ta bywa odbierana jako śpiewna, melodyjna;
- używanie w roli czasownika posiłkowego słówka "weź" (np. weź otwórz okno)
- rozróżnianie dźwięcznego "h" i bezdźwięcznego "ch"
- zanik celownika, zamiast którego używa się konstrukcji z przyimkiem "dla" (np. kup dla mnie, daj dla babci, powiedz o tym dla Marka)
- zanik końcówek w czasownikach w stronie czynnej czasu przeszłego, np. My dawali (My dawaliśmy). Ja pojechał (Ja pojechałem). Dzie wy byli? (Gdzie wy byliście?)
***
Tytuł audycji: Słowianek
Przygotowała: Patrycja Zisch
Gość: dr Ewelina Kwapień
Data emisji: 10.08.2019
Godzina emisji: 8.50
at
