Дональд Трамп размаўляў па тэлефоне з Уладзімірам Пуціным больш за дзве гадзіны. У каментарыі на платформе Truth Social ён заявіў, што «Расія і Украіна неадкладна пачнуць перамовы аб спыненні агню». «І што яшчэ важней — спыненне вайны», — падкрэсліў ён.
Тым часам Уладзімір Пуцін выказаў надзею, што «першапрычыны канфлікту будуць ліквідаваныя». Дагэтуль расійскія палітыкі разумелі гэтую фармулёўку як адмову Украіны ад сваіх імкненняў далучыцца да НАТА і вывад войскаў Альянсу з гэтай часткі Еўропы.
Пасля гэтай размовы трэба ведаць факт, які не выклікае здзіўлення: няма ніякай згоды Расіі на спыненне агню і больш няма сэнсу ўскладаць якія-небудзь надзеі на Трампа. Пра гэта на хвалі Польскага радыё гаварыў Даніэль Шэлігоўскі з Польскага інстытуту міжнародных спраў:
- З сённяшняй размовы паміж Пуціным і Трампам нам трэба зразумець, што расіяне адхіляюць спыненне агню, адхіляюць амерыканскую прапанову мірнага плана. Мы зноў апынуліся ў пачатковай кропцы, гэта значыць, што расіяне хочуць працягваць вайну, але ўсё роўна робяць паклон Трампу. Яны падміргваюць Трампу і робяць выгляд, што гатовыя да нейкай канструктыўнай размовы. На жаль для нас і для Украіны Трамп падміргвае ў адказ і фарбуе траву ў зялёны колер. Ён проста верыць у расійскі блеф, не ведаю, свядома ці несвядома, але ён адбівае мяч, які яму кінуў Пуцін.
Гучаць словы пра тое, што Папа Леў XIV можа быць гаспадаром далейшых перамоваў і спрабаваць дасягнуць перамір'я. Ці варта ўспрымаць такія заявы сур'ёзна?
- Вядома, расійска-ўкраінскія перамовы будуць працягвацца. Думаю, што ў гэтым няма ніякіх сумневаў. Нядаўна Трамп у адным са сваіх пастоў у сацыяльных сетках указаў Ватыкан як месца для патэнцыйных перамоваў, таму, магчыма. Я думаю, што, як ні парадаксальна, з украінскага пункту гледжання гэта было б не горшае месца, бо трэба перарэзаць пупавіну, якая злучае ўкраінска-расійскія перамовы са Стамбулам. Стамбул мае негатыўныя асацыяцыі з перамовамі вясны 2022 года, і Пуцін спрабуе навязаць Трампу бачанне, што менавіта тады, па віне Захаду, гэтыя перамовы былі перапыненыя. А мы ведаем, тыя перамовы тычыліся ўмоў капітуляцыі Украіны, якія расіяне выклалі на стол перамоваў. На жаль, у мяне склалася ўражанне, што Трамп сёння даў гэтаму зялёнае святло, і я думаю, што падсвядома ён, верагодна, не мае ніякага ўяўлення пра тое, пра што гаварылася вясной 2022 года ў Стамбуле.
Як доўга Трамп будзе верыць у абяцанні Пуціна? Гэта чарговы раз, калі Пуцін нешта абяцае, Трамп нават задаволены, а потым усё аказваецца зусім інакш? Ці яшчэ можна спадзявацца на Трампа, на тое, што ён можа паўплываць?
- Я думаю, што гэта ўвогуле канец. Я думаю, што Кіеў сёння прыйшоў да высновы, што больш няма сэнсу ўскладаць якія-небудзь надзеі на Трампа, што ён будзе ціснуць на Расію. Адзінае, чаго тут можна дасягнуць, вядома, — гэта забяспечыць нейтральнасць ЗША і прыхільнасць у сэнсе продажы зброі Украіне. Я думаю, што Украіна ўсё больш будзе схіляцца да прамых перамоваў з расіянамі без удзелу Злучаных Штатаў. Гэты ўдзел Злучаных Штатаў, я думаю, становіцца ўсё менш і менш пажаданым з украінскага пункту гледжання.
Прамыя перамовы, якія да гэтага часу адбыліся, у прыватнасці ў Стамбуле, прывялі толькі да абмену тысячай палонных, нічога больш.
- Гэта праўда, хоць, на маю думку, тут крыху іншы погляд. Няма абсалютна ніякіх ілюзій, што яны прынеслі нейкія вынікі, але гэта фармат, які дазваляе Украіне непасрэдна прысутнічаць за сталом перамоваў. Аднак гэтая тэлефонная дыпламатыя, якую тут практыкуе адміністрацыя Трампа, Стыў Віткоф і гэтак далей, на жаль, была фарматам, у якім Украіна ўдзельнічала толькі часткова і не мела ніякага ўплыву на тое, што адбывалася. Таму, калі прыйсці да высновы, што больш няма ніякай надзеі на тое, што Трамп зменіць сваю пазіцыю, то трэба проста прысутнічаць непасрэдна за сталом перамоваў і спрабаваць блакаваць усё, што можна, і змагацца за свае інтарэсы.
Як цяпер сядаць за стол перамоваў? З чым? Што паставіць з гэтага боку, бо патрабаванні з іншага боку ў асноўным не змяніліся?
- Я думаю, што Украіне, на жаль, давядзецца гуляць у гульню Трампа. Я жартуючы кажу, што гэта гульня, у якой прайграе той, хто першы скажа «не». Абодва бакі павінны сказаць: «так, але». Зяленскі некалі сказаў «не» падчас дыскусіі ў Авальным кабінеце, і мы ўсе памятаем, чым яна скончылася, а потым, вядома, ён зразумеў правілы гэтай гульні і прыняў іх. Таму я лічу, што на гэтай падставе - «так, але» - трэба будзе выбудаваць украінскую перамоўную пазіцыю. Гэта значыць прадставіць умовы спынення агню, умовы маніторынгу гэтага спынення агню, прадставіць нейкія ўкраінскія патрабаванні, хоць яны нам вядомыя. Усё гэта трэба будзе проста выкласці чорным па белым у дакуменце, які будзе прадстаўлены расійскаму боку. І катэгарычна адхіліць тыя расійскія прапановы, якія былі зробленыя вясной 22-га па зразумелых прычынах. Сёння расійскія войскі пад Кіевам ужо не стаяць.
Для Трампа замарожванне гэтага канфлікту з'яўляецца прыярытэтам, але ўмовы, на якіх гэта адбудзецца, для Трампа на другім ці нават трэцім месцы, кажа Даніэль Шэлігоўскі з Польскага інстытуту міжнародных спраў. З пункту гледжання амерыканскага прэзідэнта, не асабліва важна, ці выйграе ад гэтага Расія, ці Украіна. Ён проста хоча закрыць гэты раздзел, абвясціць нейкія дыпламатычныя перамогі, хоць суразмоўца Польскага радыё яму яе не прадказвае.
слухайце аўдыё
ав