Як паведаміў гендырэктар МАГАТЭ, план уяўляе сабой набор прынцыпаў, якія ён узгадніў падчас шматлікіх сустрэч з кіраўніцтвам Украіны і Расіі пасля візіту на ЗАЭС у верасні 2022 года.
«У выніку гэтых інтэнсіўных кансультацый я вызначыў наступныя канкрэтныя прынцыпы, якія дапамогуць гарантаваць ядзерную і фізічную ядзерную бяспеку на ЗАЭС, каб прадухіліць ядзерную аварыю і забяспечыць цэласнасць станцыі. Я лічу гэтыя абавязацельствы важнымі для таго, каб пазбегнуць небяспекі катастрафічны інцыдэнт», – падкрэсліў Гросі.
Абвешчаны ім план складаецца з пяці прынцыпаў:
- Забараняецца здзяйсняць напады з боку ЗАЭС або супраць яе, у прыватнасці, супраць сховішчаў адпрацаванага ядзернага паліва рэактараў, іншай крытычнай інфраструктуры або персаналу.
- АЭС не павінна выкарыстоўвацца ў якасці сховішча або базы захоўвання цяжкага ўзбраення, напрыклад, ракетных установак, артылерыйскіх сістэм і боепрыпасаў, а таксама танкаў і ваеннага персаналу.
- Нельга ставіць пад пагрозу энергазабеспячэнне ЖАЭС.
- Усе канструкцыі, сістэмы і кампаненты, неабходныя для бяспечнай і надзейнай працы ЗАЭС, павінны быць абаронены ад нападаў і дыверсій.
- Нельга рабіць ніякіх дзеянняў, якія падрываюць гэтыя прынцыпы.
Эксперты МАГАТЭ, якія працуюць непасрэдна на ЗАЭС, павінны кантраляваць захаванне гэтых прынцыпаў, пасля чаго дакладваць кіраўніку арганізацыі, а той ужо публічна дакладваць пра любое парушэнне названых прынцыпаў.
«Я ўрачыста прашу абодва бакі (Украіну і Расію – рэд.) прытрымлівацца гэтых прынцыпаў», – падкрэсліў Гросі.
План менш амбіцыйны, чым першапачатковыя намаганні Гросі стварыць паўнавартасную буферную зону вакол АЭС, але ядзерныя эксперты мяркуюць, што ён можа палепшыць нестабільную сітуацыю.
Запарожская АЭС акупаваная расійскімі войскамі, і з-за пастаянных расійскіх абстрэлаў, у якіх Масква вінаваціць Украіну, яе неаднаразова адключалі ад украінскай энергасеткі. Фізічна ЗАЭС абслугоўвае ўкраінскі персанал у акупацыі, але кіруе ім Расатам.
pravda.com.ua / вх