«Ценявы флот» Расіі» — група састарэлых суднаў, якія незаконна перавозяць расійскую нафту, — не толькі дапамагае Крамлю абыходзіць заходнія санкцыі, але і ўяўляе пагрозу для бяспекі заходніх краін і навакольнага асяроддзя, што пацвярджаецца шэрагам інцыдэнтаў.
Прэм'ер-міністр Дональд Туск заявіў, што расійскі карабель з «ценявога флоту», які знаходзіцца пад санкцыямі, выконваў падазроныя манеўры паблізу лініі электраперадачы, якая злучае Польшчу са Швецыяй. Ён дадаў, што пасля ўмяшання польскіх вайскоўцаў карабель адплыў у адзін з партоў Расіі.
Днём раней Еўрапейскі Саюз ухваліў 17-ы пакет санкцый супраць Расіі, які ахоплівае амаль 200 караблёў з «ценявога флоту». Такія падраздзяленні не змогуць, сярод іншага: заходзіць у еўрапейскія парты.
Як заявіў у аўторак міністр абароны Эстоніі Ханно Пеўкур, «ценявы флот» перавозіць каля 60 працэнтаў экспартаванай расійскай нафты.
Маскву падазраюць у выкарыстанні старых караблёў-прывідаў не толькі для незаконнай перавозкі нафты, але і для дыверсійных аперацый, у тым ліку пашкоджання падводных электракабеляў і тэлекамунікацыйных кабеляў.
Падобныя падзеі адбыліся ў канцы 2024 года, калі, сярод іншага, быў абарваны кабель EstLink2, які праходзіць пад Фінскай затокай. Фінскія ўлады падазраюць, што пашкоджанне кабеля можа быць звязана з танкерам Eagle S, які, верагодна, з'яўляецца часткай «ценявога флоту» Расіі.
Пасля серыі інцыдэнтаў у Балтыйскім моры НАТА ў студзені гэтага года абвясціла аб стварэнні Балтыйскай аховы, якая павінна ўмацаваць бяспеку ў гэтых водах.
Аднак гэта не прадухіліла далейшых інцыдэнтаў у Балтыйскім моры. У сярэдзіне траўня міністр замежных спраў Эстоніі Маргус Цахкна заявіў, што расійскі знішчальнік парушыў паветраную прастору НАТА. Палітык заявіў, што інцыдэнт адбыўся ў эстонскіх водах, калі эстонскі флот суправаджаў танкер Jaguar, які ішоў пад сцягам Габона і з'яўляецца насамрэч часткай «ценявога флоту».
«Ценявы флот» таксама ўяўляе пагрозу для навакольнага асяроддзя, галоўным чынам з-за разліваў нафты са састарэлых танкераў. Адзін з разліваў адбыўся ў сакавіку 2024 года на адлегласці прыблізна 100 км ад узбярэжжа Шатландыі. Як паведамляецца ў аналізе Politico, 20-кіламетровы разліў нафты ў Атлантыцы быў выкліканы танкерам Innova, які перавозіў сырую нафту з санкцыйнай Расіі на нафтаперапрацоўчы завод у Індыі.
У лютым ля ўзбярэжжа Італіі ў месцы, якое супадала з каардынатамі танкера Aruna Gulcay з «ценявога флоту», які плыў пад сцягам Маршалавых Астравоў, была заўважана пляма даўжынёй амаль 50 км.
Найбольш сур'ёзнае забруджванне марскіх вод адбылося ў снежні 2024 года, калі два старыя расійскія танкеры — «Волганефть 212» і «Волганефть 239» — перавозілі каля 9000 тон нафты. Яны атрымалі пашкоджанні з-за шторму ў Керчанскім праліве, які злучае Азоўскае мора з Чорным. Танкер «Волганефть-212» пераламаўся напалову і затануў, а «Волганефть-239» сеў на мель. Амаль палова грузу абодвух суднаў прасачылася ў мора.
Украінскае аддзяленне Greenpeace тады папярэдзіла, што падобная катастрофа можа адбыцца і ў Балтыйскім моры, бо танкеры класа «Волганефць» з'яўляюцца часткай «ценявога флоту», маршруты якога пралягаюць праз гэтае мора.
«Акрамя шкоды для навакольнага асяроддзя, частка якой будзе незваротнай, гэта мае велізарны ўплыў на прыбярэжныя дзяржавы, якім давядзецца несці выдаткі на ачыстку», — сказаў Ісаак Леві з Цэнтра даследаванняў энергетыкі і чыстага паветра (CREA), аналітычнага цэнтра.
«Гэта бомба запаволенага дзеяння», — папярэдзіў эксперт.
РАР/вх