- Калі за загародай стаіць хоць адзін зубр, наш абавязак – вызваліць яго з пасткі, якую мы для яго падрыхтавалі, – кажа праф. Рафал Кавальчык з Інстытута млекакормячых Польскай акадэміі навук у Белавежы, які займаецца вывучэннем зуброў больш за 20 гадоў. Выданню Gazeta Wyborcza ён паказвае мапу з ляснымі анклавамі, дзе з беларускага боку дроту маглі затрымацца польскія зубры.
Паводле прафесара, гэта польскія зубры. Адкуль гэта вядома? На працягу некалькіх дзесяцігоддзяў зубры выкарыстоўваюць анклавы паміж польскай мяжой і беларускай «сістэмай», гэта значыць агароджай з традыцыйнага калючага дроту. Гэтая агароджа была пабудаваная на пачатку 1980-х гадоў і паспяхова адгарадзіла папуляцыі зуброў па абодва бакі мяжы ў Белавежскай пушчы. Яны нават генетычна розныя. У польскай частцы Пушчы сустракаюцца зубры нізіннай лініі, таксама вядомай як Белавежская лінія, а ў беларускай – нязначная прымешка генаў каўказскай лініі. Каўказскія зубры вымерлі ў 20-х гадах мінулага стагоддзя. Засталіся толькі гібрыды.
На працягу 40 гадоў гэтыя групы зуброў фактычна ізаляваныя беларускай агароджай. З аднаго боку - беларускія зубры, а з другога – польскія.
Як так атрымалася, што зубры апынуліся ў памежнай зоне?
Аказваецца, што калючка па беларускім баку праходзіць не зусім па лініі польска-беларускай мяжы. На некаторых участках яна заходзіць нават на 2 км углыб Беларусі. У выніку стварыліся анклавы паміж польскай мяжой і беларускай сістэмай, куды трапілі польскія зубры.
Цяпер, калі Польшча паставіла сваю калючку, зубры апынуліся ў пастцы. Прафесар Рафал Кавальчык у гутарцы з Gazeta Wyborcza падкрэслівае, што трэба іх адтуль вярнуць.
яс