Місія Ax-4, у якой прымае ўдзел польскі касманаўт Славаш Узнаньскі-Вісьнеўскі, заканчваецца. Хоць сам палёт капсулы праз атмасферу Зямлі доўжыцца ўсяго крыху больш за 10 хвілін, гэта вельмі інтэнсіўны і, у прынцыпе, самы небяспечны этап касмічнай місіі, кажа ў размове з Агенцтвам PAP доктар Томаш Барціньскі(Tomasz Barciński) з Цэнтра касмічных даследаванняў Польскай акадэміі навук.
«Падчас запуску ракеты, якая ў выпадку катастрофы можа нават выбухнуць, у распараджэнні касманаўтаў ёсць выратавальная сістэма. Капсула аддзяляецца ад ракеты і бяспечна прызямляецца. Тым часам, падчас фазы вяртання, пасля ўваходу ў атмасферу, немагчыма ўцячы або адступіць. Застаецца толькі правільна здзейсніць палёт і пасадку. Па гэтай прычыне можна сказаць, што гэта самы небяспечны этап касмічнай місіі», – адзначыў спецыяліст.
Паводле яго, аснова бяспекі – дакладнасць палёту. Калі б яе не было, гэта магло б азначаць катастрофу.
«Галоўнае – увайсці ў атмасферу пад правільным вуглом. Калі вугал занадта лёгкі, капсула будзе адскокваць ад атмасферы, як каменьчык, кінуты ў ваду. Гэта не найгоршы сцэнар, бо касманаўты могуць паспрабаваць вярнуцца і, пры неабходнасці, зрабіць яшчэ некалькі спроб. Ляцець занадта крута значна больш небяспечна. Тады капсула нагрэецца настолькі, што проста згарыць», – кажа доктар Барціньскі.
Вяртаючыся на Зямлю капсула нагадвае метэарыт.
« Тэмпература ўзнікае з-за таго, што капсула, рухаючыся з велізарнай хуткасцю праз атмасферу, сціскае паветра перад сабой. Гэта простая фізічная з'ява – тая ж самая, якая ўзнікае, калі, напрыклад, вы напампоўваеце веласіпедную шыну і адчуваеце, як помпа награваецца. Аднак пры вяртанні з космасу сціск і тэмпература настолькі высокія, што паветра пераўтвараецца ў плазму. Тады капсула нагадвае агністы шар, акружаны полымем. Гаворка ідзе пра тэмпературу ў 2 000 градусаў Цэльсія. Таму пярэдняя частка капсулы павінна быць пакрыта спецыяльным цеплаахоўным экранам», – паясняе эксперт.
У сваю чаргу, іанізацыя паветра выклікае яшчэ адну праблему – яна парушае радыёсувязь да такой ступені, што яна становіцца немагчымай. Такім чынам, на працягу пэўнай часткі палёту мы маем справу з радыёмаўчаннем. Гэта вельмі напружаны час для наземных брыгад, якія чакаюць першай даступнай інфармацыі аб стане транспартнага сродку.
Адначасова доктар Томаш Барціньскі супакойвае, што вяртанне касманаўтаў з космасу ідэальна адпрацаванае і бяспечна ажыццяўляецца на працягу дзесяцігоддзяў.
У сваю чаргу, пасля вяртання на Зямлю касманаўтам давядзецца зноў адаптавацца да зямной гравітацыі.
аз