Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Tomasz Horsztyński 07.01.2024

Ignacy Łukasiewicz. Twórca przemysłu naftowego

142 lata temu, 7 stycznia 1882 roku zmarł Ignacy Łukasiewicz - farmaceuta, pionier przemysłu naftowego w Europie i wynalazca lampy naftowej.
Ignacy Łukasiewicz, portret pędzla Andrzeja Grabowskiego (1884)Ignacy Łukasiewicz, portret pędzla Andrzeja Grabowskiego (1884)Wikimedia Commons/domena publiczna

Ignacy Łukasiewicz przyszedł na świat 8 marca 1822 roku. Ku chemii pchnęła trudna sytuacja w domu. - Na początku lat 30. Łukasiewicz uczył się w gimnazjum w Rzeszowie. Po śmierci ojca przerwał naukę w szkole i rozpoczął praktykę jako uczeń w jednej z aptek w Łańcucie - mówił prof. Andrzej Notkowski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

Posłuchaj
06:15 ignacy łukasiewicz - twórca lampy naftowej___2523_02_iv_tr_0-0_103378831cd0fedd[00].mp3 Sylwetkę Ignacego Łukasiewicza w audycji z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego przedstawia prof. Andrzej Notkowski. (PR, 21.08.2002)

We Lwowie czy Gorlicach?

W roku 1852 wraz z Janem Zehem otrzymał naftę oczyszczoną. - Była to pierwsza przeprowadzona metodami naukowymi destylacja ropy na świecie - wyjaśniał historyk.

30 marca 1853 w oknie wystawowym apteki Pod Złotą Gwiazdą we Lwowie zapłonęła pierwsza lampa naftowa. Niektórzy uważają, że wynalazek został upubliczniony najpierw w Gorlicach, a nie we Lwowie. - W latach 1853-1856 Łukasiewicz, jako stały mieszkaniec i prowizor aptekarski, w swojej aptece w Gorlicach destylował ropę naftową, konstruował lampy naftowe. W Gorlicach zatem, a nie we Lwowie zabłysła pierwsza lampa naftowa na świecie - słyszymy w audycji "Fakty i ciekawostki z życia Ignacego Łukasiewicza".

Znaczenie wynalazku uświadomić można sobie, gdy wspomni się, że od 31 lipca 1853 lampami naftowymi oświetlono szpital we Lwowie. Jeszcze tej samej nocy została przeprowadzona pierwsza nocna operacja przy tym oświetleniu. Jedna lampa dawała światło o sile równej temu, jakie zapewniało 10-15 świec.

Dobry pracodawca

W 1854 roku Łukasiewicz rozpoczął prace górnicze w Bóbrce. Dwa lata później rezolutny aptekarz-konstruktor założył pierwszą na świecie rafinerię w Ulaszowicach pod Jasłem. Część dochodów przekazywał na cele charytatywne i modernizację regionu. Przy swojej kopalni i rafinerii otworzył prototyp ubezpieczalni pracowniczej.

Społecznik i polityk

Twórca przemysłu naftowego nie ograniczał swojej działalności do spraw biznesowych. Był też społecznikiem. Już w młodości Łukasiewicz związał się z organizacjami niepodległościowymi. Jako dojrzały człowiek, pod koniec życia został wybrany do Sejmu Galicyjskiego.

- Dzięki działalności Łukasiewicza na forum parlamentarnym, Sejm Galicyjski przyznał pierwsze poważne dotacje państwowe na wiercenia poszukiwawcze w rejonie Gorlic i Grybowa oraz na opracowanie map geologicznych Galicji - wyjaśniał prof. Andrzej Notkowski.  

Wynalazek Łukasiewicza wyparła, opatentowana w 1879 roku, żarówka elektryczna Edisona. Jednak na prekursorskich dokonaniach Łukasiewicza opiera się niemal całkowicie historia rozwoju w XX wieku.


Posłuchaj
09:39 fakty i ciekawostki z życia ignacego łukasiewicza___7942_tr_5-5_101696611ccf2f6c[00].mp3 "Fakty i ciekawostki z życia Ignacego Łukasiewicza". (PR, 28.12.1957)

 

Posłuchaj audycji o Ignacym Łukasiewiczu.

bm