Lemowskie utopie - idea w drodze do zbrodni

Ostatnia aktualizacja: 13.07.2021 10:00
- Lem z jednej strony pokazuje, że szaleństwo pewnej grupy ludzi doprowadziło do potwornych zbrodni. Z drugiej, że naukowcy, którzy dostają przekaz z gwiazd, zamiast badać go dla naszego dobra, mają przygotować coś w rodzaju broni ultymatywnej, która dając jednym przewagę, zakończy jakąkolwiek rywalizację na Ziemi - mówił w Dwójce o problematyce utopii w twórczości Stanisława Lema prof. Jakub Lichański.
Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjneFoto: phloxii/Shutterstock

W audycji Wszystkie gatunki Lema analizowaliśmy literackie obrazy utopii kreowanych przez pisarza w wielu powieściach i opowiadaniach. O Lemowskich utopiach zawartych m.in. w "Astronautach", "Obłoku Magellana", "Powrocie z gwiazd" opowiadali goście: prof. Jakub Lichański z Uniwersytetu Warszawskiego i prof. Mariusz Leś (autor książki "Stanisław Lem wobec utopii").


Posłuchaj
25:04 Wszystkie gatunki Lema Dwójka 12 lipiec 2021 21_30_36 v1.mp3 Rozmowa o utopii w twórczości Stanisława Lema (Wszystkie gatunki Lema/Dwójka)

 

Pojęcie utopii było przedmiotem literackiego i kulturowego namysłu od zawsze, już opis biblijnego raju stał się punktem odniesienia dla wielu twórców. Nieprzypadkowo Stanisław Lem taki właśnie tytuł, "Eden", nadał jednemu z wielu utworów, w których poruszał ten motyw - oczywiście traktując go w sposób ironiczny, przewrotny i nieoczywisty.

Czytaj także:

Prof. Jakub Lichański wskazał na dwa utwory, które szczególne podejmują problematykę utopii: powieść "Wizja lokalna" z 1982 roku oraz "Cyberiada", która pozornie może wydawać się literackim żartem.


Joseph Conrad 1200.jpg
Andrzej Juszczyk: u Conrada i u Lema człowiek stoi wobec wezwania, któremu musi podołać

- Jednym z głównych tematów, nieustannie powracających u Lema w różnych wariantach, są utopie szczęśliwego bądź mniej szczęśliwego społeczeństwa, w którym działają wspaniali konstruktorzy - opowiadał nasz gość. - Oni próbują to społeczeństwo ratować przed nim samym.

Krzywe zwierciadło "Cyberiady" opisuje rozmaite problemy podejmowane w poprzednich powieściach i opowiadaniach Lema. - Jeżeli zaczynamy coś robić, żeby uszczęśliwić ludzkość, to po drodze mordujemy, palimy, niszczymy, doprowadzając nawet do bratobójstwa - tłumaczył prof. Licheński.

Dla mistrza literatury fantastyczno-naukowej utopia to nie tylko model kreowania świata obserwowanego przez uczestników kosmicznych podróży czy próba kontaktu z nieznaną cywilizacją. Lem nadaje temu pojęciu głębszy sens - pozwala mu ono lepiej rozumieć politykę i człowieka, okazuje się przewodnikiem po świecie zależności pomiędzy ludźmi a systemem, służy refleksji nad istotą wartości w życiu człowieka.

***

Tytuł audycji: Wszystkie gatunki Lema 

Prowadziła: Kinga Michalska

Goście: prof. Jakub Lichański (Uniwersytet Warszawski), prof. Mariusz Leś (autor książki "Stanisław Lem wobec utopii")

Data emisji: 12.07.2021

Godzina emisji: 21.30


Czytaj także

Polska Agencja Kosmiczna uczci Rok Stanisława Lema

Ostatnia aktualizacja: 30.04.2021 12:15
Wraz z Instytutem Przyszłości im. Stanisława Lema Polska Agencja Kosmiczna włącza się w obchody roku najwybitniejszego polskiego pisarza science fiction, filozofa i futorologa. 
rozwiń zwiń